Voor de safariganger in Oost-Afrika is de vrij forse topi al gauw een bekende verschijning, zij het geen veelvuldige zoals de gnoe. Hij kan gemakkelijk worden herkend aan de roodbruine kleur, met een zwarte plek op dij, heup en flank, en aan zijn liervormige horens, die de groep waartoe hij behoort, de naam lierantilopen hebben bezorgd.
Topi’s, grote verwanten van de Zuidafrikaanse ►blesbokken, zijn bewoners van grasland en open savannen, waar ze in groepjes rondtrekken, soms een paar, vaak enkele tientallen, maar ook concentraties van vele honderden zoals wij in Oeganda zagen. Die al grazende voorttrekkende groepen bestaan meestal uit wijfjes, of jonge dieren van beiderlei sekse. De volwassen bokken hebben een min of meer vast territorium dat zij aan de grenzen markeren met een substantie die van klieren bij de ogen afkomstig is. Op dit terrein, waarvan ze het eigendomsrecht met een ingewikkeld ritueel van allerlei gedragingen en bewegingen steeds opnieuw aan buurbokken kenbaar maken, wachten ze op passerende wijfjes. Vaak staan ze tijdenlang als een standbeeld op een heuveltje of andere verhoging in hun territorium. Zo kunnen ze de omgeving goed overzien, vangen ze verkoelende wind en worden soortgenoten beter op hun aanwezigheid geattendeerd.
Ze stuiven direct op elk wijfje af dat het gebied binnenkomt. Als die geen prijs stelt op hun attenties en het terrein verlaat, wordt ze niet gevolgd. Wel de dame die tot paring bereid is en dat op bepaalde manier laat blijken.
■ Totale lengte 2-2.35 m; staart 45-55 cm; schouderh. 1.15-1.25 m; gew. 120-150 kg. Hoornlengte 35-45 cm, record ruim 56 cm. Wijfje iets kleiner; draagt ook hoorns.
Glanzend roodbruin, zwartachtige plekken op heupen, dijen en bovenkant voorpoten. Zwarte snuit.
Voedsel: Zachte grassoorten, in droge tijd ook bladeren enz.
Draagtijd 220-240 d; jongen direct met moeder mee. Jongen van dezelfde leeftijd vaak bijeen in ‘creche’, onder toezicht van één wijfje. Andere kunnen dan rustig grazen.
Is met reuzenlierantilope (West- en Oost-Afrika), sassaby (Zuidoost-Afrika), hunterantilope (Oost-Afrika) ondersoort van de reuzenlierantilopen.
Topi • Topi, Leierantilope • Topi, Damalisque
Damaliscus korrigum (lunatus) topi.
