Nog schrijven alle handboeken dat de reuzenkangoeroes over vrijwel heel Australië zijn verspreid. In principe is dat inderdaad hun vaderland, maar of ze daar nog ‘overal’ voorkomen en of ze het er nog lang zullen maken, moet ernstig worden betwijfeld.
Voor de meest bekende en meest verspreide, de rode reuzenkangoeroe, ziet het er althans hoogst bedroevend uit. Nooit tevoren, noch ter bescherming van de schapenfokkerij, noch ter verkrijging van huiden, zijn er zo veel kangoeroes om het leven gebracht als de laatste jaren. Het gewin is echter zoeter dan ooit. De kangoeroes worden namelijk aan de lopende band ingeblikt als voedsel voor kat en hond. De wetenschapsmensen die na jaren van onderzoek – en hevige tegenwerking – kortelings hebben bewezen dat kangoeroes geen voedselconcurrenten voor schapen en ander vee zijn omdat ze andere gewassen eten en het land ook veel minder schade toebrengen dan huisvee, schijnen voor niets te hebben gestreden. Hun bewijs dat kangoeroes best samen met schapen op één land kunnen leven en dat er dus geen enkele reden is de buideldieren uit te roeien, schept voor de kangoeroes geen betere toekomst.
In het begin van de zestiger jaren leefden er in Australië, ondanks de doorlopende vervolging door de farmers, nog miljoenen exemplaren. In 1964-1965 verloren er 400.000 het leven, door droogte maar vooral door de toen beginnende jacht. In de volgende jaren werden er door 1600 beroepsjagers jaarlijks twee miljoen neergeknald, naar wordt beweerd zelfs met machinegeweren. Sommige jagers halen een jaargemiddelde van meer dan 20.000 exemplaren, een van hen verklaarde er in 14 jaar 200.000 te hebben geschoten. Als gevolg van deze slachtpartijen kon in 1965, buiten het binnenlandse ‘verbruik’, circa vijf miljoen kilo kangoeroevlees worden geëxporteerd!Nu is het wel juist dat men deze cijfers moet zien tegen de achtergrond van de onvoorstelbaar grote aantallen kangoeroes die er in Australië leven – in sommige streken zelfs aanzienlijk meer dan er oorspronkelijk ooit geweest zijn – en van de zeer efficiënte voortplanting. Dit neemt echter niet weg dat er verscheidene andere en zeer uitgestrekte gebieden zijn waar vroeger talloze kangoeroes rondhuppelden maar er nu geen een meer te vinden is. Het ziet ernaar uit dat wanneer men in het huidige tempo doorgaat, er binnen enkele jaren vrijwel geen rode reuzenkangoeroes meer zullen leven. En daarna zullen de grijze reuzenkangoeroes, de eveneens grote bergkangoeroes en vervolgens de kleinere soorten wel grondig worden aangepakt. Want er zijn weinig tekenen die erop wijzen dat er ernst wordt gemaakt met de bescherming van deze dieren, unieke voorbeelden uit de ontwikkelingsgeschiedenis van het leven op aarde.
Dat de aandacht van de jagers op dit moment vooral gericht is op de rode reuzenkangoeroe is wel begrijpelijk, want het is de grootste van de familie. Men heeft wel eens mannetjes aangetroffen die langer waren dan een mens. Die zal men tegenwoordig niet meer zien. De dieren schijnen namelijk heel lang te blijven doorgroeien – en daar krijgen ze nu geen kans toe.
Het zijn doorgaans weinig agressieve dieren, wat nog niet wil zeggen dat ze zich, in het nauw gedreven, niet goed kunnen verweren. Worden ze aangevallen, bijvoorbeeld door jachthonden, dan gaan ze, steunend op de sterke staart, met de rug tegen een boom of iets anders staan. Wee degene die te dicht in de buurt komt. De achterpoten, voorzien van dolkachtige nagels, zijn niet te verwaarlozen wapens waarmee afschuwelijke trappen kunnen worden uitgedeeld en het lichaam van de tegenstander in één keer kan worden opengescheurd.
De kleine voorpootjes zijn alleen voor de langzame voortbeweging van waarde; overigens worden ze gebruikt om voedsel mee op te pakken en tijdens het eten mee vast te houden. Ook graven ze ermee naar ondergrondse plantedelen en naar water. In hun ‘vrije tijd’ vermaken de kangoeroemannetjes zich nogal eens met ‘boksen’, wat ook de kleinere soorten doen. Volgens waarnemers verloopt dit geheel volgens de spelregels. Met de voorpootjes timmeren ze op elkaars kop en schouders in ronden van ongeveer drie minuten met even lange rustpauzen om op adem te komen. In gevangenschap willen de dieren zo’n bokspartijtje ook wel eens met hun verzorgers aangaan. In het algemeen zal het niet meer narigheid opleveren dan een paar krabben, maar het kan ook gebeuren dat het menens wordt doordat de kangoeroe de mens als concurrent voor zijn wijfje ziet.
De rode reuzenkangoeroes leven bij voorkeur op droog open terrein waar ze in groepjes rondtrekken, doorgaans van zes tot twaalf stuks, maar soms zijn het er wel tegen de honderd. De grijze soort prefereert bosachtig terrein.
Reuzenkangoeroes nemen in Australië dezelfde plaats in als de antilopen in Afrika. De dag wordt rustend in de schaduw doorgebracht. Tegen schemeringstijd gaan ze op zoek naar voedsel. Met de geweldig lange achterpoten kunnen ze grote sprongen maken, tijdens de vlucht zes tot acht meter ver en wel twee tot drie meter hoog, met een snelheid van zeker 40 à 50 kilometer per uur, over korte afstand zelfs bijna 90.
■ Totale lengte rode reuzenkangoeroe 2.30-2.85 m; staart 1-1.20 m; Zittend 70-100 cm; op achterpoten staand 2-2.50 m. Gew. 50-70 kg. Wijfjes aanzienlijk kleiner.
Grijze: totale lengte 2-2.50 m; staart 90-100 cm, ongeveer even groot als de bergkangoeroe.
Rode mannetjes variëren van kastanjerood tot roodachtig grijs aan bovenzijde; buik lichter. Wijfjes op rug blauw of roodachtig grijs.
Grijze: bruinachtig tot roodachtig grijs, lichte tot witte buik.
Bergkangoeroe: roodgrijs tot -bruin.
Voedsel: Planten, bladeren, gras, knollen, wortels.
Draagtijd ong. 35 d; meestal 1 jong, zelden 2, blijft ong. 8 mnd. in buidel. Zie hiervoor ook kangoeroes.
Rode kleur aan borst mannetjes in bronsttijd is rood huidsmeer, uit talgklieren op keel en borst. Bergkangoeroe wordt ook wallaroe en euro genoemd. Zie ook buideldieren en kangoeroes.
Red Kangaroo • Rotes Riesenkänguruh • Kangourou roux • Gray Kangaroo • Graues Riesenkänguruh • Kangourou géant
Wallaroo • Bergkänguruh • Wallaroo
Macopus rufus; M. giganteus; M. robustus
De drie soorten leven, behalve in uiterste noorden, over heel Australië.
