De grote encyclopedie van het antiek

Jan Durdik en anderen (1970)

Gepubliceerd op 02-12-2020

Porceleyne Fles, De

betekenis & definitie

Delftse plateelbakkerij, opgericht in 1653 en de enige die nog steeds in bedrijf is. Van 1655 tot 1663 zijn Wouter van Eenhoorn en Quirijn van Cleynhoven eigenaar, welke laatste van 1663 tot 1695 enig eigenaar is.

Zijn weduwe verkoopt het bedrijf in 1697 aan Johannes Knotter. eigenaar tot 1701. Over het beheer dat Marcelis de Vlught van 1701 tot 1750 voert, is vrijwel niets bekend. In 1750 worden vader en zoon Christoffel en Pieter van Doorne de nieuwe eigenaren. De weduwe van Pieter van Doorne verkoopt in 1771 de plateelbakkerij aan Jacobus Harlees die haar bij zijn dood in 1783 aan zijn zoon Dirck nalaat. In 1804 wordt het bedrijf gekocht door Hendricus Arnoldus Piccardt en na diens dood voortgezet door zijn dochters. In 1876 wordt ir.

Joost Thooft eigenaar, vanaf 1884 tot 1890 samen met A. Labouchère. In 1904 wordt het bedrijf een N.V.Pas met de komst van Johannes Knotter schijnt De Porceleyne Fles een plateelbakkerij van enig belang te zijn geworden. Twee Kaapse schotels die uit die tijd over zijn, behoren wat kleur en tekening betreft tot de beste exemplaren op dat gebied. Knotter tekende zijn werken met IK of JK, soms met een flesje als fabrieksmerk. Vermoedelijk werd het IK-merk ook na zijn dood nog gebruikt. Van de periode van Pieter van Doorne en zijn weduwe zijn geen werkstukken bekend. Onder Jacob en Dirck Harlees beleeft met name het blauw, zowel met Chinese als met westerse decoratie beschilderd, een nieuwe bloei.

Piccardt (18041851) liet Engelse plateelbakkers overkomen en ging over tot het vervaardigen van steengoed met gedrukt decor hetgeen echter geen groot succes werd. Aan de opvolger van de dochters van Piccardt. ir. Joost Thooft, is de wederopbloei van De Porceleyne Fles te danken. Hij kon daarbij steunen op de deskundige kennis van zijn medewerker Cornelis Tulk, die vroeger in de fabriek als plateelschilder had gewerkt. Artistiek adviseur was Adolf le Comte; ontwerper was Leon Senf. Aan beiden heeft de oude plateelbakkerij te danken dat zij op internationaal niveau kon concurreren.

Op wereldtentoonstellingen te Antwerpen, Parijs en Brussel werden aan De Porceleyne Fles prijzen uitgereikt. De inbreng van Thoofts compagnon Labouchère is daarbij eveneens van belang geweest. In 1884 associeerden beide leiders zich tot de Firma Joost Thooft & Labouchère. Oude merken: IK of JK. al of niet met flesje; PVD; HL met of zonder flesje: DH al dan niet met flesje: PC. In 1883 wordt een fabrieksmerk gedeponeerd, bestaande uit een getekend flesje met monogram Jt en daaronder Delft in schrijfletters.