De asielprocedure in Nederland is neergelegd in de Vreemdelingenwet en het Vreemdelingenbesluit. In juli 2010 is een nieuwe asielprocedure in werking getreden. De algemene - achtdaagse - asielprocedure (AP) heeft de aanmeldprocedure van 48 procesuren vervangen. Als het asielverzoek wordt ingewilligd krijgt de asielzoeker een verblijfsvergunning voor bepaalde tijd.
In beginsel zullen alle asielzoekers na indiening van hun asielaanvraag de algemene procedure doorlopen. Het eerste gehoor, het nader gehoor en de correcties op het nader gehoor zullen in ieder geval plaatsvinden in de AP. De AP kan onder omstandigheden worden verlengd met veertien dagen. Indien de asielzoeker een negatieve beschikking ontvangt, kan hij zijn zaak voorleggen aan de rechter.
Indien de asielaanvraag niet kan worden beoordeeld in de AP omdat er meer onderzoek nodig is, wordt de asielzoeker doorgezonden naar de verlengde asielprocedure (VAP). In beginsel wordt er dan binnen zes maanden beslist, maar deze termijn wordt veelal niet gehaald. Ook tegen een afwijzing van een asielverzoek in de VAP kan in beroep worden gegaan bij de rechter.
Voor aanvang van de asielprocedure wordt de asielzoeker de zogeheten Rust- en Voorbereidingstermijn (RVT) gegund die in beginsel zes dagen duurt. Het is de bedoeling dat de asielzoeker in deze periode tot rust komt. Maar ook wordt de asielzoeker onderworpen aan een aantal onderzoeken, zoals naar de authenticiteit van documenten.
In Nederland wordt iedere asielzoeker na indiening van de eerste asielaanvraag opgevangen in de Centrale Ontvangst Locatie (COL) in Ter Apel en na een of twee dagen naar een Proces Opvang Locatie (POL) overgebracht. De opvang wordt geregeld door het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers (COA). Asielzoekers die zich op Schiphol hebben aangemeld worden gedurende de asielprocedure geplaatst in het Grenshospitium (grensdetentie). Asielzoekers die een asielvergunning hebben gekregen, worden opgenomen in de gemeente.
