Ontheemd verwijst naar een toestand waarin iemand gedwongen is om zijn oorspronkelijke woonplaats, land of omgeving te verlaten, meestal als gevolg van oorlog, conflicten, natuurrampen, politieke instabiliteit of andere omstandigheden die een bedreiging vormen voor hun veiligheid, welzijn of levensomstandigheden.
Ontheemde mensen verliezen vaak hun gevoel van verbondenheid met hun thuis en worden geconfronteerd met een gevoel van verlies, desoriëntatie en onzekerheid. Ze worden gedwongen om te vertrekken naar andere gebieden, vluchtelingenkampen of nieuwe steden of landen, waar ze vaak afhankelijk zijn van humanitaire hulp en bescherming.
Ontheemding kan zowel fysiek als emotioneel belastend zijn. Fysiek missen ontheemde mensen vaak basisbehoeften zoals onderdak, voedsel, water en medische zorg. Emotioneel kunnen ze worstelen met gevoelens van verdriet, angst, isolatie en een gebrek aan identiteit en sociale verbondenheid.
Internationaal worden ontheemde mensen beschermd door internationale wetgeving, zoals het Verdrag van Genève, en worden ze ondersteund door internationale organisaties, non-gouvernementele organisaties en lokale gemeenschappen die humanitaire hulp en diensten bieden om hun levensomstandigheden te verbeteren en hun integratie of terugkeer te ondersteunen.