Een esdorp is een type dorp dat in Nederland en delen van Noord-Duitsland voorkomt. Het is ontstaan in de middeleeuwen en heeft een karakteristieke indeling die kenmerkend is voor gebieden met zandgronden.
Kenmerken van een esdorp zijn:
* Ligging: Vaak op hogere zandgronden, om overstromingen te vermijden.
* Es: Het dorp wordt omringd door één of meerdere essen. Dit zijn akkerlanden die vaak op hoger gelegen grond liggen en eeuwenlang werden bemest met mest en plaggen, waardoor ze vruchtbaarder werden.
* Brinken: Veel esdorpen hebben een centrale open ruimte, een brink, die vaak werd gebruikt als verzamelplaats voor vee.
* Nabijheid van heide en bos: Rondom het dorp lagen vaak heidevelden, waar plaggen werden gestoken, en bossen, die dienden als bron van brandhout.
* Landschap: Esdorpen liggen meestal in een coulisselandschap, met afwisselende akkers, graslanden en bosjes.
Voorbeelden van esdorpen in Nederland zijn Zuidlaren, Rolde, en Anloo in Drenthe. Ze hebben vaak een schilderachtig en historisch karakter.
