zijn zenuwen die behoren tot het z.g. autonome zenuwstelsel en die afkomstig zijn uit de middenhersenen, het verlengde merg en het sacraalmerg. De hoofdzenuw van het parasympathische stelsel is de vaguszenuw.
Functioneel hebben p. en sympathische z. veelal een antagonistische werking. Zo heeft b.v. prikkeling van de vagus een remmende invloed op de frequentie van de hartslag, terwijl prikkeling van de desbetreffende sympathische zenuwen de hartslag versnelt.