is het geheel van rechtsregels betreffende de overgang van goederen, rechten en verplichtingen ten gevolge van overlijden; ook: het recht op (en de gehoudenheid in) zulke goederen, rechten en verplichtingen in enig bepaald geval.
Het algemene e. is in het B.W. geregeld. I.h.a. kan ieder bij testament (uiterste wil) over zijn nalatenschap beschikken zoals hem goeddunkt, mits hij de belangen van zijn eigen kinderen en kleinkinderen behoorlijk in acht neemt (legitieme portie). Men kan bij testament erfdelen vermaken (evenredige delen van de boedel) en of legaten (beschikkingen t.a.v. bepaalde goederen).
Een testament vereist de bemoeiing van een notaris. Overlijdt iemand zonder testament, dan geldt het wettelijke e., krachtens hetwelk de echtgenote en de kinderen (of hunne afstammelingen) gelijke delen krijgen of, bij gebreke hiervan, verdere familieleden tot de zesde graad incluis tot de erfenis worden geroepen; bij gebreke ook van deze familieleden vervalt de erfenis aan de Staat.
Over de aanvaarding van een erfenis z. Beraad en Boedelbeschrijving.
Zijn er bij een erfenis, gelijk doorgaans, meer belanghebbenden, dan moet er een boedelscheiding plaats hebben; bij boedels van enige betekenis is bijstand van een notaris hierbij gewenst, ook met het oog op de vereisten inzake de successiebelasting. de boedelscheiding, door alle belanghebbenden goedgekeurd, vormt tevens de titel van eigendomsovergang ook voor het onroerende goed in de boedel. De eigendomsovergang wordt dan geacht terstond bij het overlijden te hebben plaats gehad.
De verschillende mogelijkheden die zich hierbij nog voordoen, zoals de aanwijzing van een executeur-testamentair, bewindvoerder en dgl., en de wegen tot oplossing van moeilijkheden die kunnen rijzen, zijn alle in liet B.W. uitvoerig geregeld (z. Boerenerfrecht). S.J. FOCKEMA ANDREAE.
In België zijn de erfenissen geregeld bij de art. 718 en volgende van het B.W.
Bij gebrek aan testamentaire beschikking geschiedt de erfopvolging en verdeling volgens de regelen gesteld door de wet.
Hiervoor wordt rekening gehouden met de orden (d.z. groepen van bloedverwanten die samen een andere groep van bloedverwanten uitsluiten of door hen uitgesloten worden): met de linies (d.z. reeksen bloedverwanten die van elkander afstammen of een gemene stamvader hebben); met de graad, die de min of meer verwantschap tussen de bloedverwanten aanduidt; mei de kloving (d.i. de splitsing van de erfenis tussen linies die concurrerend optreden) alsook met de plaatsvervulling.
Het e. van de overlevende echtgenoot is vastgesteld in de wet van 20 Nov. 1896.
Bij testamentaire beschikking mag men niet steeds over zijn gehele vermogen beschikken. Rekening dient te worden gehouden met het voorbehouden of reservatair gedeelte, dat bestaat ten voordele van de bloedverwanten in nederdalende en in opgaande linie.
Het testament kan een van de drie volgende vormen aannemen: eigenhandig, openbaar of geheim; in de laatste twee gevallen moet het door een notaris worden opgemaakt.
Voor de kleine nalatenschappen is een speciale regeling voorzien bij de wet van 16 Mei 1900. Deze wet, die beoogt de verbrokkeling van de kleine eigendommen te voorkomen, kan van enig belang zijn voor de landbouw.
J.RONDOU.