Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

's-heerenberg

betekenis & definitie

Kasteel Huis Bergh is het grootste kasteel van Nederland. De woontoren (donjon) van Huis Bergh dateert uit de 14de eeuw. Tot in de 18de eeuw woonden de invloedrijke graven van Bergh op het kasteel. Een van de meest illustere telgen was Johan Baptist, graaf van den Bergh en Hohenzollern.

Die maakte er een hobby van op mensen te schieten. Met scherp. Nadat hij een leidekker van het dak had geknald, verdween de Dolle Graaf voorgoed achter de tralies. In de hal hangt ook het portret van Maria Elisabeth Clara, gravin van den Bergh. Zij was een triest geval en zo kijkt ze ook op het schilderij. In 1625 trouwde zij met een volle neef, aan wie zij was uitgehuwelijkt toen zij drie maanden (!) oud was. De stakker stierf op 22-jarige leeftijd bij de geboorte van haar vijfde kind, dat dood ter wereld kwam, net als de vier andere. Huis Bergh is schitterend ingericht en herbergt een rijke kunstverzameling, meubelen, beeldhouw- en snijwerken, boekbanden, handschriften, wiegendrukken, ivoorsnijwerk, archeologische vondsten en munten. In de middeleeuwse toren is een spannende wapenkamer. De torentrans biedt een fraai uitzicht over de omgeving. In het parkbos De Plantage, achter het kasteel, en op de laatmiddeleeuwse verdedigingswal eromheen kan men vrij wandelen.

De geschiedenis van Huis Bergh en zijn bewoners is rijk gedocumenteerd. Het kasteel bezit het grootste particuliere archief van Nederland, op dat van het koninklijk huis na.

Waarschijnlijk droomt iedereen wel eens van een eigen geldpersje. Wat een uitkomst voor de inkomsten zou dat zijn! Maar, zoals Elschot al dichtte: 'Tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren.' Maar dat geldt niet voor de enige Grafelijke Muntmeester van ons land.

Gehuld in een op hoog water berekende drollenvanger slaat hij in de Oude Grafelijke Munt van kasteel Huis Bergh munt uit de geschiedenis van het kasteel. Met zwier demonstreert hij hoe op diezelfde plek tussen 1473 en 1586 munten werden geslagen. Benodigdheden: twee ijzeren stempels, een aambeeld en een hamer. En dan maar meppen. Dat klinkt simpel, maar dat is het niet. De klap moet namelijk in één keer de spreekwoordelijke daalder waard zijn. Het resultaat is een heuse kopie van een 16de-eeuws 'peerdeke'. Willem IV, graaf van den Bergh staat er in volle wapenrusting te paard op afgebeeld. De edelman leefde op ruime voet. Om zijn dure levensstijl te kunnen bekostigen deinsde hij niet terug voor zoiets onedels als valsemunterij. Zelf ontsprong hij de dans, maar het kostte een aantal muntmeesters de kop. Zij werden opgeknoopt.