Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Putten

betekenis & definitie

Het middelpunt van Nederland is te vinden in de buurt van Lunteren*. Het kadaster hanteert een ander middelpunt, namelijk het kadastrale 0-punt in Amersfoort*. Maar er bestaat ook nog zoiets als het zwaartepunt van Nederland.

Simpel gezegd: als je Nederland aan dat punt omhoogtilt, is het gewicht gelijkelijk verdeeld en hangt ons land perfect in balans. In 1983 berekende Frank Stortbeck, informaticus, geoloog en wetenschappelijk medewerker van de Universiteit van Amsterdam, de exacte ligging van het zwaartepunt van Nederland. De computer wees de omgeving van de kruising Peppelerweg-Oude Prinsenweg in het Sprielderbos in Putten aan. Volg vanaf de kruising de Peppelerweg in zuidwestelijke richting en je stuit op een steen met een ring. Op de steen staat: 'Til Nederland op aan deze ring en niemand zal het merken.'

 Het omringende Speulder- en Sprielderbos behoort tot de oudste bossen van Nederland. Er staan unieke bomen. Wat te denken van bijvoorbeeld een eik en een beuk op één stam. Een eikbeuk of beukeik dus. Die wonderlijke speling van de natuur staat aan de Sprielderweg in Drie.

Heel bijzonder zijn ook de talrijke bemoste bomen die zich in grillige bochten wringen. Het lijkt of ze zijn gehuld in groen fluweel. De sfeer in het bos is mysterieus. Sprookjesachtig. Soms spookachtig. Als er nevel in het bos hangt, lijken de kromme bomen op bewegende wezens. De volksmond spreekt daarom treffend van het bos van de dansende bomen. De verklaring voor die grillige vormen is simpel.

Sinds mensenheugenis haalden Veluwenaren hier het hout dat ze nodig hadden. De kaarsrechte stammen werden gekapt, de kromme liet men staan. Die griezelige sfeer in het bos gaf natuurlijk stof genoeg voor bloedstollende volksverhalen. Bijvoorbeeld over de grote ronde kommen in het bos, zoals het Solse Gat. Geologen vermoeden dat ze in de laatste ijstijd door draaikolken van gletsjerwater in de bodem zijn geboord. Maar Veluwse sagen hebben er een spannender verklaring voor. Zo zou in het Sprielderbos ooit een klooster hebben gestaan. De monniken hadden hun ziel aan de duivel verkocht. En dat liep natuurlijk fout af. Op een kerstnacht verwoestte een onweer deze poel van verderf. Het klooster zonk weg in de aarde. Het enige dat eraan herinnert, is het Solse Gat. Wie goed luistert - en er natuurlijk oor voor heeft - hoort op kerstavond klokgebeier uit het gat opstijgen.

Ten behoeve van de houtproductie introduceerden bosbouwers in de 19de eeuw de snelgroeiende en kaarsrechte Pseudotsugs menziesii. De oudste exemplaren van de douglasspar staan op het landgoed Schovenhorst, tussen Putten en Garderen. Ze zijn 27 meter hoog en geplant tussen 1850 en 1870. De soort stamt oorspronkelijk uit Noord-Amerika en bereikte via Engeland ons land.