Het toppunt van Nederland

Aad Struijs (2002)

Gepubliceerd op 30-07-2018

Barneveld

betekenis & definitie

Barneveld is voor altijd verbonden met de naam van Jan van Schaffelaar, die hier in 1482 van de belegerde kerktoren sprong en met zijn salto mortale de geschiedenisboekjes in dook. De Barnevelders plaatsten hun held op een voetstuk. Zijn standbeeld staat bij de kerk aan de Langstraat. Barneveld kent nog een Schaffelaar.

Het is de naam van een landhuis dat op de Monumenten Top 100 prijkt. Het werd in 1852 gebouwd naar een ontwerp van architect A. van Veggel. Het landhuis met zijn kantelen, torentjes, balustraden en omlijstingen rond de grote spiegelruiten is als voorbeeld van de neogotiek in Nederland ongeëvenaard qua stijlzuiverheid en bouwkundige staat. Een fraai park, ontworpen door J.D. en L.P. Zocher, omkranst De Schaffelaar. De tuinarchitecten lieten een deel van een oudere landschapstuin, uit 1767, intact. Adres: Stationsweg 6.

Barneveld is elke tweede week van augustus in de ban van Nederlands oudste en een van Europa's grootste ballonfiësta's. Zo'n 50.000 mensen komen naar de weide achter kasteel De Schaffelaar om te zien hoe meer dan dertig heteluchtballons het luchtruim kiezen. Daaronder bevinden zich traditiegetrouw ook zogeheten special shapes. Dat zijn ballons in de vorm van voorwerpen, mensen, dieren en andere fantasierijke creaties. Volgens internationale ballonvaarders is Barneveld de mooiste locatie ter wereld, omdat de opstijgende ballons schitterend en sfeervol weerspiegelen in de vijvers rond het kasteel.

Het enige Pluimveemuseum van Europa staat in Barneveld. Uiteraard, want nergens anders zijn zoveel kippenfokkerijen en eierboeren te vinden. Het museum geeft antwoord op alle vragen over de pluimvee-industrie, dus ook over de negatieve aspecten als de salmonellabacterie, snavelbranden en legbatterijen. Het heeft zelfs een pasklaar antwoord op de brandende vraag wat er eerder was, de kip of het ei:

Een kip sprak peinzend tot een ei,

wie was er eerder, ik of jij?

De wijsbegeerte mag misschien

op deze vraag geen antwoord zien.

Maar ik heb, wat men ook mag zeggen,

nog nooit een ei een kip zien leggen.

De collectie toont de veranderingen in huisvesting: van het simpele Veluwse kippenschuurtje uit 1900 tot de moderne pluimveestallen met 200.000 kippen of meer. Nederland telt 100 miljoen kippen en kuikens. De totale productie bedraagt 10 miljard eieren en 700 miljoen kilo pluimveevlees per jaar. Veruit het grootste deel is bestemd voor de export. Zelf eten we elk jaar gemiddeld 22 kilo pluimveevlees en 180 eieren per persoon. Het merendeel van die eieren belandt niet gekookt of gebakken op het bord, maar wordt verwerkt in gerechten, chocolade, gebak, advocaat enzovoort. Wat het museum voor jong en oud vooral zo leuk maakt, zijn de schitterende videofilms, het authentieke veilinglokaal uit 1954, waar de bezoeker zelf op een eitje kan bieden, de broedmachines met eendagskuikens en de tuin, waarin alle negentien Nederlandse hoenderrassen rondscharrelen onder aanvoering van de wereldberoemde Barnevelder. Adres: Hessenweg 2a.

In het torentje van het raadhuis hangt de kleinste beiaard ter de wereld. De basisklok weegt slechts 93 kilo, de kleinste 4,5 kilo. Bij elkaar brengen de 44 klokjes amper een ton op de weegschaal. Toch is het een volledig instrument, dat regelmatig zijn heldere, lichte klank laat horen. Het kan op drie manieren worden bespeeld: handmatig met het stokkenklavier, via een trommelautomaat en met de computer als dirigent.