(68 000 inwoners), gemeente in Noord-Holland, aan het Noordzeekanaal, met een belangrijke industrie: hoogovens, stikstofbindingsbedrijf en papierfabrieken. De weg van Haarlem naar het noorden gaat bij Velsen door een tunnel onder het Noordzeekanaal: de Velsertunnel.
Tot de gemeente Velsen hoort ook de havenstad IJmuiden.
