een mengsel van gasvormige koolwaterstoffen, dat in de cokesfabriek en in de gasfabriek ontstaat door verhitting van steenkool in afgesloten ruimten. Behalve dit brandbare gas vormen zich teer, water, geest van salmiak, naftaline, zwavelwaterstof en ook het giftige koolmonoxide (kolendamp).
De meeste van deze nevenprodukten wörden verder verwerkt volgens bepaalde technieken.