In het Oostromeinse Rijk kwam de gewoonte reeds op, de plaatselijk tot macht en aanzien gekomen grootgrondbezitters met gebied te „begiftigen”, bestuur en rechtspraak (ook altijd belastinginning) op te dragen en tot „leentrouw” te verplichten. Ook verdienstelijke militairen werden aldus bedacht, zeker
als de schatkist een andere wijze van beloning niet toeliet. Deze gewoonte werd in het Frankische Rijk voortgezet en door de leenmannen weer verder „naar beneden” gehanteerd. Soms was het leen een ambt met voorrechten, of ook alleen vruchtgebruik van land of water. Zo ontstond spoedig een onoverzienbaar geheel van schenkingen en verplichtingen. Vele oorlogen in de Middeleeuwen zijn uit leengeschillen voortgekomen.
