In een hoogoven wordt het ijzererts (ijzeroxide) door cokes van de zuurstof bevrijd; het daarbij smeltende ijzer vloeit naar beneden (ruwijzer); het wordt door herhaald smelten en door bijvoegingen gereinigd en kan dan in zandvormen worden gegoten (gietijzer). Dit gietijzer is goed gietbaar, d.w.z. de in vormen gegoten voorwerpen scheuren bij het afkoelen niet.
Dit scheuren wordt verhinderd door de toevoeging van 2 tot 4% koolstof, maar een nadeel daarvan is dat een hoog koolstofgehalte het gietijzer bros en daardoor ongeschikt voor smeden maakt. De in gietijzer aanwezige koolstof is afkomstig van de cokes in de hoogoven. Uit gietijzer worden b.v. kleerhaken, maar ook sleutels gegoten. Daaraan moet bij het gebruik nog een deel van de koolstof worden onttrokken; zie smeedbaar gietijzer. Het is de kunst van de vakman om tussen week, koolstofarm, maar niet bros smeedijzer en hard, koolstofrijk en wel bros gietijzer de middenweg te vinden.
