XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Tachtiger Beweging of Tachtigers

betekenis & definitie

Tachtiger Beweging of Tachtigers - In zijn boek "Vervlogen jaren" (1938) geeft Frans Erens, een van de Tachtigers, zijn literaire herinneringen en zegt o.a.: "De geboorte der nieuwe kunstbegrippen had in A. plaats, zoals dat ook in Parijs was gebeurd, in cafés". Het was het café Willemsen op de Heiligeweg, waar de Tachtigers aanvankelijk bij voorkeur kwamen (o.a. Kloos*, Van Deyssel* en Van der Goes*). Hier was de eerste kennismaking, maar ook bij Mast*, Krasnapolsky* en Die Port van Cleve* vond men elkaar. Erens spreekt van "het preludium tot de eigenlijke literaire beweging".

Toen in de zomer van 1885 het trefpunt bij Willemsen wat begon te verlopen, vonden de meest serieuze elementen elkaar terug in "Flanor", een literair gezelschap, dat in de Karseboom* in de Kalverstraat bijeenkwam, en waarbij zich ook de schilders Willem Witsen*, Van Looy en Breitner* voegden en mede hun bijdragen leverden aan de oprichting van het tijdschrift "De Nieuwe Gids". Het is vooral ook dr Doorenbos geweest, die op de H.B.S. Kloos, Verwey en Van der Goes tot zijn leerlingen had en lezingen over geschiedenis hield, die de Beweging heeft beïnvloed. Ook ten huize van Alberdingk Thijm*, waar de jonge dichter Jacques Perk* weleens in de "Dinsdagsche Vriendenkring" verscheen, is de Tachtiger Beweging bevorderd. In aanwezigheid van de schrijvers Gerrit Kouwenaar en Remco Campert werd op 18 dec. 1992 het beeld der Tachtigers bij de vijver van het Oosterpark onthuld. Het vier meter hoge monument werd vervaardigd door Jan Wolkers. Hij werd geïnspireerd door een regel uit een gedicht van Marsman, opgedragen aan de Tachtiger Herman Gorter*: "Hij was van vuur, een golf, een vlam, een stromend stuk natuur". Het beeld staat recht tegenover het Witsenhuis (zie: Witsen, Willem), waar de Tachtigers regelmatig bijeenkwamen.

LIT. Mieke Krijger, Vroege Tachtigers in de Kerkstraat, O.A. 1993, 132.