Dominicuskerk, R.-K. - Spuistraat, werd in de jaren 1884-1886 gebouwd door P.J.H. Cuypers*, de "architect naast God". Pastorie en priesterkoor kwamen enkele jaren later gereed; de toren bleef onvoltooid. In de torenvoet in de Korte Korsjespoortsteeg was een gevelsteen ("'t Stadhuys van Hoorn") ingemetseld, een herinnering aan de naam van de schuilkerk die aan deze kerk voorafging en die reeds in 1624 in gebruik was bij de dominicanen. Deze kerk werd vergroot en in 1845 nieuw opgetrokken.
Het was een gebouw met hoge stoep; in de gevel stonden de woorden "Laudare benedicere praedicare" ("Prijzen, zegenen, verkondigen"). Links ervan stond het in 1851 gebouwde Sint Rosagesticht. Op deze plaats verrees het tegenwoordige gebouw, dat niet als zovele andere kerken werd afgebroken, maar door een nieuwe opzet ("stijlkerk nieuwe liturgie") zich in een grote belangstelling mag verheugen. De Dominicus is een drukbezochte kerk, die functioneert in de citymaatschappij. In de jaren negentig bleek restauratie hard nodig. Toen kwamen de architecten Maltens en Weller in actie. Sinds 1972 staat de Dominicus op de Monumentenlijst en in 1993 werd 3,5 miljoen, tachtig procent van de restauratiekosten, door de overheid toegezegd.
Wat de Dominicuskerk zo onderscheidt van de meeste kerken van Cuypers, zijn het zeer brede middenschip, het lage zangkoor, het platte plafond en de zeer smalle zijbeuken, die eigenlijk alleen als toegang dienden tot de banken van het middenschip. Nu die banken er niet meer staan, heeft het gebouw meer weg van een theater dan van een kerk. Het orgel, in 1903 gebouwd door de gebroeders Adema, verkeert nog in goede staat. De Dominicuskerk is al lang geen parochiekerk meer. De Dominicusgemeente, eigenares van het gebouw, beschouwt zichzelf nu als "een werkplaats en bezinningscentrum voor mensen van allerlei herkomst" en ontleent haar inspiratie aan de joods-christelijke traditie. Na de laatste restauratie heeft de gevelsteen 't Stadhuys van Hoorn" een plaats gekregen in de Spuistraatgevel.
LIT. H. Wartenbergh, R.K. kerken binnen de Singelgrachtgordel, O.A. 1973, 210; Wim Tepe, Een kerk die bleef, 1977; J.H. van de Hoek Ostende, Restauratie Dominicuskerk voltooid, M.A. mrt/apr. 1997, 63; J.D. Snel (red.), En God bleef toch in Mokum, Amsterdamse kerkgeschiedenis in de 19de en de 20ste eeuw, 2000.
