XYZ van Amsterdam

J. Kruizinga, Gerrit Vermeer (2002)

Gepubliceerd op 22-06-2018

Amstelveld

betekenis & definitie

Amstelveld is het marktplein aan de Prinsengracht bij de Utrechtsestraat. Het is in het begin van de vorige eeuw bekend geworden door de oratorische prestaties van Kokadorus* met zijn hulpje Cheffie: van die schreeuwers- virtuozen, die de ene dag kiespijnwatten, de andere dag stukjes inferieure zeep of een partij oude haarkammen aan de man brachten en hun waren, dankzij hun overtuigend "prevelement", gelijk de vak-uitdrukking luidt, altijd nog voor goed geld kwijtraakten. De grote kunst voor een marktschreeuwer is, zijn publiek in de waan te brengen dat het een spotkoopje haalt en toch zelf een winst te nemen die vaak in procenten groter is dan die van de winkelier. Kokadorus was de koning van de marktschreeuwers. Zijn belangrijkste redevoeringen, dikwijls doorspekt met schimpscheuten tegen politieke figuren, met beschouwingen over binnen- en buitenlandse politiek en veel moppen en kwinkslagen, zijn zelfs door jhr.

Jan Feith gebundeld. Maar op het oude Amstelveld waren meer figuren die bij hun publiek bekend waren om hun redenaarstalenten, zoals de Zwarte, een kiezentrekker die omtrent de pijnloosheid van zijn behandeling zo kon liegen dat het spreekwoordelijk was in de stad. Justus van Maurik* heeft het Amstelveld nog in volle glorie gekend en geeft er een levendige, kleurrijke beschrijving van in zijn "Van allerlei slag". Maar ook ver voor zijn tijd was het hier al druk, vooral op de Voorjaars- en de Sinterklaasmarkt, die halve kermissen waren. In onze dagen is de markt op het Amstelveld echter van weinig belang meer. Alleen 's maandags staan er nog wat bloemenstalletjes.

De glorie van dit marktplein is verdwenen. Te meer valt hierdoor de uitgestrektheid van het veld op. Volgens Ter Gouw* is een veld, in tegenstelling tot een plein, een opzettelijk onbebouwd gelaten vlakte met bepaalde bestemming. Hier was in de 17de eeuw immers het plan voor een grote kerk, de Amstelkerk*. Het is echter bij de huidige houten kerk gebleven. Een herinnering aan de bevrijding is de jaarlijkse Bevrijdingsmarkt op de maandag die het dichtst bij 5 mei ligt.

LIT. Bevrijdingsmarkt op Amstelveld, O.A. 1973, 369; A. Kooy, Een maandagmorgen op het Amstelveld in de jaren dertig, O.A. 1983, 152; F. Roest en J. Scheren, NSB-marktkoopman zet gemeente voor schut, O.A. 1998, 148.

< >