Schubbekutteveen (slot)

betekenis & definitie

Deze laatste aflevering in een miniserie over fictieve plaatsnamen heeft even op zich laten wachten, want er waren érg veel reacties te verwerken (alleen al ruim vijfhonderd e-mailtjes) en een mens moet af en toe met vakantie. Bovendien bleek de materie weerbarstiger dan verwacht. Dacht ik aanvankelijk dat nepplaatsnamen meestal zijn gevormd uit wat taalkundigen een betekenis dragend element noemen, gevolgd door een geografisch element, in de praktijk blijken er veel meer vormen voor te komen. In Aarlanderkutkachelveen bijvoorbeeld, geen plaats die in de Bosatlas voorkomt, is Aarlanderveen uitgebreid door er kutkachel tussen te voegen. Er wordt gespeeld met afkortingen (inwoners van Breda zeggen dat ze naar Cuba gaan, als afkorting van Chaam, Ulvenhout, Bavel en Alphen) en men speelt met de uitspraak. Geliefd grapje in Groningen en omgeving: we gaan dit jaar naar Thailand. Wat, helemaal naar Thailand? Nee, naar ’t ailand, dat wil zeggen Schiermonnikoog of een ander waddeneiland.

Fantasienamen
Er zijn complete fantasienamen, zoals Bornebokki of Koepoekeradeel, en fictieve plaatsnamen die zijn opgebouwd uit een eigennaam plus een geografisch element, zoals Oehoeboeristan. Oehoeboer zal zijn geïnspireerd op Oehoeboeroe, de naam van de pedante uil in ‘Paulus de Boskabouter’. Stan is Perzisch voor ‘land’.

Dat fictieve plaatsnamen met stan zo populair zijn in het Nederlands – er zijn er minstens twaalf, van Absurdistan tot Verweggistan – is te danken aan de vertalers van Donald Duck. Dit vrolijke weekblad verschijnt sinds 1952 in het Nederlands en de vertalers stellen er een eer in om gekke plaatsnamen te verzinnen. Namen als Brutopia, Duckburg, Duckstad, Eendhoven en Eimuiden zijn niet in het algemene spraakgebruik doorgedrongen, maar Afgelegerije en Verweggistan wel. Verweggistan staat in alle grote woordenboeken en zelfs in het Groene Boekje. Wie het heeft verzonnen, en wanneer precies, bleek helaas niet te achterhalen. De naam dateert in ieder geval van voor 1970.