Oranjetaal

betekenis & definitie

Wat heeft ons vorstenhuis de afgelopen eeuwen bijgedragen aan de Nederlandse taal? Is daar ooit onderzoek naar gedaan? Of de Oranjes ook woorden hebben verzonnen, weet ik niet. Dat zou goed kunnen. Vooral bij wetten moeten er nogal eens nieuwe woorden worden gesmeed, en er was een tijd dat ons koningshuis zich intensief met de wetgeving bemoeide. Zeker is dat ze aan de wieg hebben gestaan van enkele gevleugelde uitdrukkingen. Zoals ‘mon Dieu, ayez pitié de moi et de mon pauvre peuple’ (toegeschreven aan Willem van Oranje). En: ‘to die in the last ditch’ (stadhouder-koning Willem III). Dit leeft in het Engels nog altijd voort. Wilhemina liet zich hoogstwaarschijnlijk door een sonnet van Lodewijk van Deyssel (,’Ik ben in eenzaamheid niet meer alleen’) inspireren tot de boektitel Eenzaam maar niet alleen (1959) – een uitdrukking die nog altijd veel wordt gebruikt. En sinds een onderonsje van Beatrix met enkele journalisten lees je opeens geregeld dat ergens ‘de leugen regeert’.
Wordt vervolgd.

(NRC, 28-4-2000)