Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 18-10-2023

NIEUWE HEBRIDEN

betekenis & definitie

is een grote eilandengroep van totaal 12 422 km2 in de Grote Oceaan, tussen 13° 4'-22° 24'Z.Br. en 166° 30'-169° 50' O.L. v. Gr.

De belangrijkste eilanden zijn: Espiritu Santo (ook enkel Santo genoemd), Mallicolo of Malekula, Sandwich, Ambrym, Arba, Bankseilanden, Maiwo, Api, Vate, Erromanga en Tanna. De eilanden zijn tot 1877 m hoog en bezitten 3 actieve vulkanen, hete bronnen en solfataren. Koper, ijzer en nikkel komen er voor. Het klimaat is vochtig en warm, er komt veel malaria voor. De grond is in het algemeen zeer vruchtbaar. De inboorlingen behoren tot het Melanesische ras, slechts aan de kust gekerstend door zending en missie.

In het binnenland komen nog stamoorlogen voor en op Mallicolo zelfs nog kannibalisme. Het aantal inwoners bedraagt (1948) 44900 inheemsen, onder wie 2660 Fransen, 290 Britten en ca 2500 Aziaten. In bezit van Franse ondernemingen zijn 240 km2, van Britse 28 km2. In 1948 beliep de uitvoer 300 mill. frs, de invoer 104 mill. frs. Uitgevoerd werden copra en cacao.De eilanden werden in 1606 door de Spanjaard de Queiros ontdekt maar pas in 1774 door Cook onderzocht. In 1887 besloten Frankrijk, dat er het meest geïnteresseerd is, en Engeland samen de orde te handhaven. In 1907 werd een verdrag gesloten, waarbij bepaald werd, dat de onderdanen van beide naties gelijke rechten zouden hebben. Het gebied zou gemeenschappelijk bestuurd worden als een Brits-Frans condominium. Te Port Vila zou een Franse en een Engelse commissaris gevestigd zijn resp. benoemd door de hoge commissarissen van Nouméa en Fidji. Het belastingstelsel en de rechtspraak zijn zeer ingewikkeld.

De Fransen en de Engelsen op het eiland staan onder bestuur van hun eigen commissaris. Een gemengde rechtbank beslist in geschillen tussen Fransen en Engelsen. In 1907 werd de haven Vila (Port Vila; 1200 inw.) op het eiland Vate tot enige toegangshaven verklaard.

Lit.: M. Johnson, Gannibal Land (London 1922); F. Speiser, Ethnographische Materialien aus den N. H. (1923); G. B. Humphreys, The Southern N.

H. (Cambridge 1926); A. B. Deacon, Malekula, a Vanishing People in the N. H. (1934); J. Godefroy, Une tribu tombée de la lune (Lyon 1936); F. H.

Harrison, Savage civilisation (1937); M- K. Woodburn, Backward of the Empire (1944); IJ. Geslein, Les N. H.s in: Les cahiers d’outre mer (1948/49). BibL in G. R.

H. Taylor, a Pacific Bibl. (1931).