Winkler Prins

Anthony Winkler Prins (1870)

Gepubliceerd op 07-08-2018

Genlis

betekenis & definitie

Genlis (Stéphanie Félicité Ducrest de Saint-Aubin, markiezin de Sillery, gravin de), eene begaafde Fransche schrijfster, werd geboren te Champcéri bij Autun in Bourgogne den 25sten Januarij 1746. Zij behoorde tot een zeer aanzienlijk, maar verarmd geslacht, en was reeds op jeugdigen leeftijd wegens hare schoonheid, hare beschaving en haar uitmuntend harpspel zeer gezocht in de voornaamste kringen te Parijs.

Graaf Bruslart de Genlis, die toevallig een door haar geschreven brief las, werd door den fraapen stijl zoo bekoord, dat hp haar, zonder haar gezien te hebben, zijne hand aanbood en met de 16-jarige in het huwelpk trad. Als de nicht van mevrouw de Montesson, die in ’t geheim gehuwd was met den hertog van Orléans, verkreeg zp toegang tot het hertogelijk Hof, en de hertog van Chartres (later Philippe Egalité) was zóó met haar ingenomen, dat hij haar met de opvoeding zijner kinderen belastte. Om te bewijzen, dat zp berekend was voor deze taak, schreef zij voor hare kweekelingen onder anderen het „Théâtre à l’usage des jeunes personnes ou Théâtre d’éducation (1779—1780, 4 dln)”, — „Adèle et Théodore ou lettres sur l’éducation (1782, 3 dln)”, — en „Les veillées du chateau ou cours de morale, à l’usage des enfants (1784, 3dln)”, alsmede een „Gebedenboek”.

Bij het uitbarsten der Omwenteling werd zij, als verbonden aan het huis van Orléans, eene vrouw van staatkundige beteekenis. Men heeft haar gedrag in die dagen gestreng berispt, en het is dan ook geenszins in overeenstemming te brengen met hare overige beginselen. Zij woonde eenigen tijd de zittingen bij van de club der Jacobijnen en onderhield eene vriendschappelijke betrekking met Péthion, dien zij in 1791 ter bevordering harer veiligheid naar Engeland vergezelde. Door den hertog van Orléans (burger Egalitê) teruggeroepen, kwam zij in September 1792 weder te Parijs, doch daar zij op nieuw bezorgd was voor hare veiligheid, ging zij naar Doornik, om er tegenwoordig te zijn bij het huwelijk van hare aangenomene dochter Pamela (naar men meent een kind van haar en van den hertog van Orléans) met lord Fitzgerald. Hier leerde zij Dumouriez kennen, bij wiens leger zich de jonge prinsen van Orléans bevonden, en volgde hem naar St. Amand.

Daar zij echter het plan van dien generaal, om op te rukken naar Parijs en de Republiek te vernietigen, niet goedkeurde, ging zij in April 1793 naar Zwitserland en toefde eenigen tijd in een klooster te Bremgarten bij Zürich. Toen echter prinses Adelaïde van Orléans, welke tot op dien tijd bij haar was geweest, zich naar hare tante, de prinses van Conti, te Freiburg begaf, verliet ook de gravin de Genlis met hare pleegdochter Henriette Sercey in 1793 Zwitserland en spoedde zich naar Altona, waar laatstgenoemde met een koopman uit Hamburg in het huwelijk trad. In die dagen schreef zij den roman: „Les chevaliers du cygne, ou la cour de Charlemagne, conte historique et moral (1795 en 1805, 3 dln)”, alsmede een „Précis de ma conduite pendant la révolution (1796)”. Toen Bonaparte consul werd, keerde zij terug naar Parijs en ontving een jaargeld van 6000 francs benevens vrije woning, hoewel hij zich voor ’toverige niet om haar bekreunde. Na dien tijd vertoefde zij in de hoofdstad van Frankrijk, waar zij eene reeks van geschriften in het licht zond, van welke onderscheidene in het Nederlandsch vertaald zijn, en den 31sten December 1830 overleed.

Die geschriften, in een 90-tal deelen verschenen, bevatten hoofdzakelijk tafereelen uit het maatschappelijk leven, vooral uit dat der hoogere standen. Haar roman „Mademoiselle de Clermont (1802)” wordt voor haar beste werk gehouden. Hare „Observations critiques pour servir à l’histoire littéraire du 19me siècle (1811)”, — haar „Dictionnaire critique et raisonné des étiquettes de la cour, des usages du monde etc. (1818, 2 dln)” en hare „Diners du baron d'Holbach (1822)”, waarin zij geachte Fransche schrijvers aanrandde, haalden haar scherpe teregtwijzingen op den hals. Hare zeer uitvoerige „Mémoires (1828, 10 dln)” bevatten veel belangrijks.