Een (Europese) richtlijn heeft in beginsel rechtstreekse doorwerking in het nationale recht van de lidstaten die onderdeel uitmaken van de Europese Unie.
De Europese Unie kent verschillende instellingen die zich bezighouden met verscheidene taken die relevant zijn binnen de Europese grenzen. De instellingen van de Europese Unie staan beschreven in artikel 13 lid 1 van het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU). De lidstaten van de Europese Unie worden vertegenwoordigd door de voornoemde instellingen. Een belangrijk doel van de Europese Unie is het bewaken van de eenheid binnen de Unie, onder andere op het gebied van wetgeving. Indien de Europese Unie met een nieuwe richtlijn komt, werk deze in principe door tot de nationale wetgeving van de lidstaten en derhalve hoeven de richtlijnen niet worden omgezet van Europese wetgeving naar nationale wetgeving. Een belangrijke voorwaarde aan de directe doorwerking van de richtlijnen is dat de richtlijn voldoende duidelijk en onvoorwaardelijk dient te zijn. Indien dit niet het geval is, moet de richtlijn door de lidstaten worden omgezet naar nationale wetgeving. De lidstaten krijgen hiervoor een strikte termijn, die de implementatietermijn wordt genoemd. Indien een lidstaat zich niet aan de implementatietermijn houdt, kunnen er consequenties volgen in de vorm van bijvoorbeeld een boete.
