Zoo noemt men die methode in de zielkunde, welke haar gegevens put uit zelfwaarneming van wat in eigen ziel omgaat, daarbij uitgaande van het denkbeeld dat slechts hieromtrent zekerheid voor ons is te erlangen. Evenwel deze methode kan niet volstaan, mede hierom omdat daarbij subjecten object samenvallen en daardoor de observatie allicht wordt veronzuiverd.
Een spontane associatie van voorstellingen b.v. wordt gewijzigd, zoodra de betreffende persoon er opzettelijk zijn aandacht op gaat vestigen, b.v. in geval van affecten. Aan den anderen kant evenwel is het duidelijk, dat wij ons van zielsprocessen bij anderen slechts in zóóverre eene voorstelling vermogen te vormen als wij soortgelijke processen bij onszelven aantreffen, zoodat zelfwaarneming even onmisbaar is als waarneming van anderen. Vgl. ejectief.
