Een triompf kwam voor als een Romeinsch veldheer een schitterende overwinning op den vijand had behaald, vergunde de Senaat (z. d. w.) hem een triomf of zegetocht in Rome te houden.
De overwinnaar stelde zich dan met zijn leger buiten de stad op het Marsveld op, waarna spoedig de Stadsregering en de Senaat verschenen en zich aan 't hoofd van den stoet plaatsen. Er was op den triompf weg naar het capitool (z. d. w.) een eere- poort (porta triumphat is) opgericht, waaronder de stoet doortrok. Schitterend was inderdaad deze optocht; alles, wat aan de overwinning kon herinneren, werd meegevoerd (buit, de gevangenen in ketenen, de vorsten in gouden ketenen), terwijl de overwinnaar, in purperen toga (z. d. w.) uitgedost, op een sierlijken zegekar (triomfwagen) stond, welke door vier schimmels werd getrokken. Muziek schalde door de straten en zege liederen werden ter eere van den held aangegeven. De triumphator trok naar Jupiters tempel op het capitool en bracht den oppergod een dankoffer. Nog heden spreekt men van een triompf behalen, triompfen vieren of triumîeeren als een herinnering aan die oude overwinnings- feesten.
