Je kent ze toch, die weerhuisjes met twee poortjes, die naast een thermometer en een barometer aan den deurpost van sommige winkel-etalages hangen. Als er ’s middags een voetbalmatch of een korfbalwedstrijd gespeeld moet worden, dan loop je, als je van school naar huis gaat, eventjes bij dien winkel voorbij, om te zien of het rode of het blauwe poppetje buiten het huisje staat, want is het rode buiten, dan is er veel kans op regen, maar het blauwe voorspelt goed weer.
Dit aardige huisje is geen speelgoed, maar wis en zeker een wetenschappelijk instrumentje: een hygrometer of vochtigheidsmeter. Het wijst namelijk aan, of er veel of weinig vocht in de lucht is, m.a.w. het geeft de spanning van den waterdamp in de atmosfeer aan (zie ook: Atmosfeer).
De werking van het instrument berust op het feit, dat een bundel haren bij vochtig weer zich beter laat rekken dan bij droog weer. Meisjes met gekruld haar weten heel goed, dat de haren bij regenweer krullen, maar bij droge lucht slapper worden.
Bij de weerhuisjes hangt aan een bundel haren, een vioolsnaar of een stukje kattendarm (dat dezelfde eigenschap als een bundel haren bezit) een gelijkarmige hefboom met twee figuurtjes van gelijk gewicht. De stand der figuurtjes is zó geregeld, dat bij droog weer, als de haren slap zijn, meestal het vrouwtje, naar buiten komt en bij dreigenden regen of storm, als de lucht met vocht verzadigd is en de haren opkrullen, het mannetje zichtbaar wordt.
Voor wetenschappelijke vochtmeting gebruikt men geen weerhuisje, maar een horlogevormig instrument met een wijzerplaat en een wijzer. Maar de draaiing van den wijzer heeft op dezelfde wijze plaats als in het geval van het weerhuisje. Aan dien wijzer zit een ontvette haarbundel vast en naar mate deze bundel langer of korter wordt, beweegt de wijzer zich naar links of rechts.
