[onregelmatig van Gr. oosmos = duw, van oothein = duwen] het verschijnsel dat wanneer twee oplossingen van verschillende concentratie door een semi-permeabel (halfdoorlatend) membraan zijn gescheiden, het oplosmiddel diffundeert van de zwakkere oplossing naar de sterkere, totdat de concentraties gelijk zijn. Deze diffusie kan men voorkomen door op de sterkere oplossing druk uit te oefenen.
Hieruit volgt, dat er vanuit de zwakkere oplossing een druk wordt uitgeoefend (de osmotische druk), die dezelfde eigenschappen bezit als een gasdruk. Er geldt: de osmotische druk van een oplossing heeft dezelfde waarde als de druk die de opgeloste stof zou uitoefenen als ze in gasvorm aanwezig zou zijn (in het volume van de oplossing bij dezelfde temperatuur). De osmotische druk, die zeer hoge waarden kan bereiken, speelt een overheersende rol in levende organismen; zonder osmose zou er geen leven mogelijk zijn.
