Tetrao tetrix Linnaeus 1758. Synoniem Lyrurus tetrix.
Dit is de enige inheemse N vertegenwoordiger van de Ruigpoothoenders Tetraonidae. Het werd tot voor kort nog bejaagd(!) en is nu vrijwel uit ons land verdwenen. Fries Kuorhin ←. Zie ook Moerhoen, Berkhoen en Kasteelhoen.In de oudste zgn. 'plakkaten' (van hogerhand uitgevaardigde wetten, die de gewone man het bemachtigen van wild en gevogelte verboden), wordt melding gemaakt van "Moerhoenderen". Met deze naam worden Korhoenders bedoeld [Brouwer 1953]. Of er echter soms geen andere vogelsoorten mee bedoeld worden, is niet geheel zeker. De naam komt nl. voor in het "placaet opt stuck vande Wildernisse van 27 Maart 1502", dat van toepassing was in "de Haerlemmerhout, ende over al 't Duynmeyerschap van Noorthollant". Dit zou dan op het voorkomen (ooit) van het Korhoen in Noordwest-N wijzen! Als alternatief voor het Korhoen valt te denken aan Waterhoen (vgl. E Moorhen) en/of Meerkoet [Houttuyn 1763 p.402].
Houttuyn maakt melding van een plakkaat uit 1684, waarin de naam Korhoenderen voorkomt (als een onderdeel van "Edel Gevogelte"). Bij Kiliaan 1599 komt de naam van het lemma nog niet voor [FWH].
ETYMOLOGIE Het eerste deel van N Korhoen staat in relatie tot het ww. korren, dat een veelheid van geluiden weergeeft (o.a. knorren, kirren, koeren), maar ook het baltsgeluid van de Korhaan. Qua vorming is Korhaan te vergelijken met nederduits Kurrhahn 'Kalkoen' (<mhdkanen).
Zweeds Orre en ijslands Orri lijken en zijn mogelijk ook onomatopeeën, waaraan in het deens en noors het woord voor 'vogel' is toegevoegd: deens Urfugl, noors Orrfugl. Deze klanknabootsing zou ook in het D kunnen spelen bij ohdUrhuon (>D Auerhuhn) en/of ohdorrehan of orhan. Oudnoords orri wordt echter in verband gebracht met Gr apppv arrèn 'mannelijk, sterk', in welk geval het onomatopoëtisch karakter van de namen toeval zou zijn. Er is echter nóg een etymologische complicatie, en dat is het bestaan van N Woerhaan 'Fazantenhaan' en oudengels worhona. Met deze woorden kan oudnoords orri verwant zijn via het fenomeen dat anlautend wbij oudnoordse woorden neiging had te verdwijnen (bijv. oudnoords ulfr 'wolf', ormr 'worm', urd 'woerd, terp' en ord 'woord'. Wanneer op die basis verwantschap aangenomen mag worden, dient het woord 'woer-' primair verklaard te worden. Holthausen 1934 gaat uitvan een betekenis 'wild' of een gerelateerd ohd wuorag ( = 'in een roes') [Wilms960528,5].
In de wetenschappelijke naam urogallus 'Auerhoen' kan uroook afgeleid zijn van Gr oupd oura ‘staart', naar de opvallende staartvorm van zowel Auerhoen als Korhoen (liervormig).
{E (Black) Grouse (<middelengels grewes (1547) of grows (1531) (deze namen worden verondersteld in het mv. te staan) <oudf *grue (niet in de betekenis van F grue =Kraanvogel) <laatLat grutas (4e nv. mv.; ='Veldhoenders') (Giraldus c.1185) wordt door Lockwood 1993 als een in oorsprong zuivere onomatopee beschouwd, naar de baltsroep van de Korhaan.}
