De zwarte mees lijkt op de koolmees, maar is een stuk kleiner en veel bleker van kleur. Zwarte mezen hebben een klein kuifje, dat ze opzetten wanneer ze zich ergens druk om maken. In Nederland komen zwarte mezen vooral voor op de zandgronden. Het zijn naaldboombewoners, die vooral spinnen en insecten eten die ze in de bovenste lagen van de bomen zoeken. In de winter eten zwarte mezen vooral zaden, waardoor ze ook vaak in tuinen zijn waar te nemen op voedertafels en aan vetbollen.
Geluid
Zang een op en neer gaand "tsjie-tju-tsjie-tju-tsjie-tju". Roep een iets langgerekt tjieee, en soms af en toe korter "sie" of "si-si-si". Zowel zang als roep redelijk specifiek, maar door variatie bij koolmees soms moeilijk te herkennen.
Leefgebied
In Nederland komen zwarte mezen vooral voor op de zandgronden. Naaldbossen vormen de belangrijkste leefgebieden, vooral bossen met veel sparren.
