(eigenlijk Tommaso Aniello) aanvoerder van den opstand in Napels 1647, geb. 1622 te Amalfi, leefde te Napels als arme visscher. De voortdurende vermeerdering der belastingen veroorzaakte 7 Juli 1647 een volksoproer, waarbij de belastingkantoren vernield werden en het volk verwoestend in het paleis van den spaanschen onderkoning, den hertog van Arcos, binnendrong.
Geen onderhandeling was er mogelijk dan nadat M. zich aan het hoofd had gesteld. Hij bedwong het gepeupel en sloot met den hertog van Arcos 13 Juli 1647 een verdrag, waarbij deze zich verplichtte tot opheffing van alle sedert Karel V nieuw opgelegde belastingen. Toen echter M., plotseling van zijn verstand beroofd, opnieuw oproer wilde maken om een krankzinnig tiranniek bestuur te voeren, wendde het betere deel der burgerij zich van hem af en Arcos kon hem door eenige sluipmoordenaars doen ombrengen. Na zijn dood (16 Juli) duurde de opstand voort, aan het hoofd waarvan zich nu Brancaccio en Annese plaatsten, die de onafhankelijkheid van Spanje en de vrije republiek uitriepen. Bij de onderhandelingen met deze leiders toonde Spanje zich als altijd trouweloos; Annese werd onthoofd en de nieuwe onderkoningen voerden een schrikbewind. Het oproer van M. is het onderwerp van Auber’s opera „De stomme van Portici”.
