1. tyran van Syracuse, geb. te Thermae op Sicilië, 361 v. Chr.
Een orakel voorspelde dat hij eenmaal Carthago noodlottig zou zijn. Zijn vader vluchtte met hem naar Syracuse, waar Agathoces in krijgsdienst trad en zich onderscheidde; hij werd de beschermeling van Damas, den opperbevelhebber der troepen, die hem belastte met de expeditie naar Agrigentum; na Damos’ dood volgde hij dezen als bevelhebber op en huwde tevens diens rijke weduwe, en werd een der voornaamste burgers van Syracuse; onder het bestuur van de partij der oligarchen onder Heraclides en Sosistratus werd hij verdreven en moest naar Beneden-Italië vluchten, alwaar hij alle ontevredenen rondom zich verzamelde; hij trok tegen de beide genoemde generaals op en bevrijdde Sicilië van hunne overheersching, doch in den strijd tegen de partij dezer mannen kon hij zich niet staande houden; opnieuw troepen, voornamelijk roofzuchtige onverlaten, verzameld hebbende, nam hij met geweld bezit der stad, wist de volksgunst te winnen en werd aan het hoofd der zaken gesteld; toen liet hij een vreeselijk bloedbad aanrichten, 4000 burgers werden omgebracht, een nog grooter getal verjaagd, hunne goederen ter plundering overgegeven; de verdrevenen trachtten Agathocles weerstand te bieden, doch moesten in 314 v. Chr. vrede sluiten; terwijl hij nog met Messana in oorlog was, brak een krijg met Carthago uit; in 311 v. Chr. werd hij bij Himera verslagen, en de Carthagers sloegen het beleg voor Syracuse; toen beroofde hij de tempels, openbare gebouwen en burgers, en bracht gelden bijeen die hij besteedde ter uitrusting eener vloot van ongeveer 60 schepen, waarmee hij naar Afrika overstak om den Carthagers in hun eigen land te bestoken; de verdediging van Syracuse stelde hij in handen van zijn broeder Antander; Agathocles behaalde in Afrika een overwinning op de Carthagers, onderdrukte een opstand in zijn eigen leger, versloeg in verschillende gevechten afdeelingen van den vijand en verbond zich met Ophellas, koning van Cyrene, ten einde gezamenlijk Carthagio aan te tasten; dezen vorst, zeker zijnde van diens leger, bracht hij om het leven, doch op dat tijdstip noodzaakten woelingen op Sicilië hem naar Syracuse terug te keeren, waar een zekere Dinocrates een talrijk leger tegen hem op de been bracht, waartegen hij niet was bestand; Agathocles vertrok weder naar Afrika; zijn zoon Archagathus, aldaar door hem met het opperbevel over de troepen belast, had verschillende nederlagen geleden; in een beslissenden veldslag trachtende het verlorene te herwinnen, leed ook hij echter de nederlaag en trachtte alsnu zich uit de voeten te maken, waarop zijn soldaten hem gevangen namen, doch spoedig weer loslieten; het gelukte hem thans naar Syracuse te vluchten, waarop zijn soldaten zijn zoon vermoordden en grootendeels overliepen tot de Carthagers. Agathocles maakte zich weldra weer meester van de opperheerschappij over Syracuse, liet duizenden ombrengen, voerde met verschillende steden van Beneden-Italië oorlogen en versterkte zijn macht op iedere wijze. Het was zijn voornemen over den troon te beschikken ten behoeve van zijn jongst en zoon en naamgenoot; zijn kleinzoon, Archagathus, deed een inval, bracht de vorstelijke erfgenamen om het leven en kocht Agathocles, gunsteling Maenon om, die een tandenstoker, waarvan Agathocles veelvuldig gebruik maakte, met vergif bestreek, hetgeen den dood des tyrans tengevolge had (289 v. Chr.), na een regeering van 28 jaren.2. een der veldheeren van Alexander den Groote, en later koning van Thracië; hij werd om liet leven gébracht door den uit Egypte ge vluchten Ptolemaeus Ceraunus, 284 v. Chr.
