Van aalmoes tot zwijntjesjager

Dr. E. Schröder (1980)

Gepubliceerd op 10-04-2020

Buitenissig

betekenis & definitie

Nieuwe zaken eisen uiteraard nieuwe namen. Het woord brommer is daarvan een voorbeeld uit de allerlaatste tijd, het woord fiets zelf is er een uit heteind van de vorige eeuw.

Zo’n woord is er opeens, omdat er behoefte bestaat aan een naam of omdat de officiële naam-rijwiel in dit geval-niet voldoet.Een zeldzaamheid is dat door een auteur voor een bestaand begrip een nieuw woord wordt geschapen en dat dit dan ingang vindt. Ik ken slechts enkele voorbeelden: Multatuli creëerde het woord buitenissig, Abraham Kuyper het woord kleinzielig. Buitenissig is letterlijk: staande buiten hetgeen vanouds is en Multatuli gebruikte het in de zin van: ongewoon, zonderling, vreemd.

Kleinzielig is hij die een kleine ziel heeft, dus: bekrompen.

Door Jacob van Lennep schijnt het woord: tonelist te zijn gemaakt, waaraan naast toneelspeler eigenlijk geen enkele behoefte bestaat en dat nochtans wordt gebruikt.