Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 23-01-2025

CONSTRUCTIESTAAL

betekenis & definitie

(Fr.: acier de construction; Du.: Baustahl; Eng.: construction steel), verzamelnaam voor staalsoorten met een massagehalte van 0,1...0,25% koolstof, bestemd voor staalconstructies zoals bruggen, gebouwen, auto’s, schepen.

Het komt in de handel in de vorm van staven, profielen, platen en buizen, doorgaans in warmgewalste of normaalgegloeide toestand. Het begrip constructiestaal mag niet verward worden met machinestaal, veredeld staal dat dient voor hoogbelaste, krachten overbrengende onderdelen van machines, apparaten, transportmiddelen enz. De toepassing van constructiestaal berust op de sterkte, gecombineerd met grote rek, goede vervormbaarheid en vooral goede lasbaarheid. De eenvoudige constructiestaalsoorten met een treksterkte van 0,42...0,5 k N mm−2 voldoen hieraan en zijn in de meeste landen genormaliseerd.

Het streven naar hogere sterkten, doch met behoud van voldoende rek, houdt verband met eventueel plaatselijk optredende hoge spanningen die niet tot breuk mogen leiden. Verhoging van het koolstofgehalte leidt niet tot het gewenste doel; daarom moet men legeren, hetgeen voornamelijk geschiedt met mangaan, silicium, nikkel en koper. Het bekende St 52 bevat behalve 0,2% C nog 1,2% Mn, 0,5% Si en 0,5% Cu.

St 52 is alleen geschikt voor hoge statische belastingen, niet voor wisselende. Het zoeken naar laaggelegeerde, hoogwaardige constructiestaalsoorten met goede lasbaarheid is nog steeds urgent. Legeren met nikkel is te duur; een hoger Mn- en Si-gehalte geeft bezwaren bij fabricage en verwerking. Er is een aantal soorten in de handel met gunstige eigenschappen, die behalve 0,5...0,8% koper enige promilles chroom (en soms nikkel) bevatten. Enige soorten hebben bovendien een verhoogd fosforgehalte. Van meer recente datum zijn de niobiumhoudende staalsoorten die door fijne korrel en precipitatieharding een grotere sterkte hebben met behoud van taaiheid en lasbaarheid. Indien eisen worden gesteld aan de kruipsterkte, wordt het staal gelegeerd met Mo, waarvan 0,5% reeds aanzienlijke verbetering geeft zonder dat de andere eigenschappen sterk veranderen. Voor constructiestaal dat tot onder 0 °C zijn taaiheid moet behouden, is ongekalmeerd staal te vermijden. In geval van eisen bij zeer lage temperatuur dienen gelegeerde soorten te worden toegepast.

< >