Technische encyclopedie

Winkler Prins (1975)

Gepubliceerd op 10-01-2025

CADMIUM

betekenis & definitie

(Fr.: cadmium; Du.: Kadmium; Eng.: cadmium), symbool Cd, chemisch element met atoomnummer 48, relatieve atoommassa 112,40; natuurlijke isotopen 106Cd (1,22%), 108Cd (0,88%), 110Cd (12,4%), 111Cd (12,8%), 112Cd (24%), 113Cd (12,3%), 114Cd (28,8%) en 116Cd (7,6%) en enkele kunstmatige radioactieve isotopen.

Cadmium is een zacht, vervormbaar, zilverwit metaal met blauwachtige glans, iets harder dan tin; smeltpunt 321 °C, kookpunt 767 °C, relatieve dichtheid 8,65. Cadmiumkernen hebben een grote werkzame doorsnede voor de vangst van langzame neutronen; op grond hiervan wordt cadmium gebruikt als moderator in kernreactoren en als afscherming tegen thermische neutronenstraling.

Cadmium komt voor 5 × 10−5 % in de aardkorst voor, echter nooit gedegen, vaak als verontreiniging in zinkmineralen. Het wordt, als bijprodukt bij de zinkbereiding, gescheiden van het zink door gefractioneerde destillatie van de metalen, of langs de natte weg door eerst in oplossingen van cadmiumhoudende zinkzouten het Cd2+ met metallisch zink te reduceren, het neergeslagen Cd te oxideren, het oxide in zuren op te lossen en deze oplossing te elektrolyseren.

Cadmium wordt in de eerste plaats gebruikt in plaats van zink, om staal en ijzer elektrolytisch met een corrosiewerend laagje te bedekken (vercadmiummen); cadmium heeft echter slechts in enkele gevallen een duidelijk betere corrosiewering.

Daar cadmium ca. tienmaal zo duur is als zink, bestaat slechts een duidelijke indicatie voor het gebruik van cadmium in gevallen waarin de betere soldeerbaarheid ervan een voordeel is (bijv. bij elektronische apparaten).

Cadmiumlaagjes geven aan de handen zwart af, hetgeen gezien de grote giftigheid niet zonder gevaar is.

Cadmium wordt verder toegepast in laagsmeltende legeringen en in galvanische cadmium-nikkelcellen. Cadmiumverbindingen zijn zeer giftig. Cadmiumhalogeniden worden soms gebruikt in de fotografie; cadmiumoxide CdO wordt toegepast voor galvanische baden; cadmiumsulfide CdS als pigment (zie Cadmiumpigment) en als fotogeleidend materiaal.

< >