Hij speelt een rol

Hij doet zich anders voor dan hij in werkelijkheid is

Aan de rol gaan

Van kroeg tot kroeg gaan

In zijn rol blijven

Letterlijk gezegd van de toneelspeler. Overdrachtelijk voor iemand die eenmaal aangevangen handelingen voortzet, niet afwijkt van hetgeen begonnen is

Uit zijn rol vallen

Eveneens letterlijk voor de toneelspeler. Overdrachtelijk voor iemand die plotseling iets zegt of doet, wat men niet van hem verwacht had

Zijn rol uitgespeeld hebben

Wordt gezegd van iemand wiens taak ten einde is, vnl. wanneer hij gestorven is. Het leven wordt vaak vergeleken met het toneel (omgekeerd geeft trouwens het toneel ook niet anders dan beelden uit het ...
Lees meer

Aan de rol gaan (zijn)

Zijn vertier in kroegen e.d. zoeken. Gedacht zal hier wel moeten worden aan het rollen van de dronkaard in de goot

Hij is uit zijn rol gevallen

Hij heeft zijn ware aard laten zien

Zijn rol goed (slecht) spelen (vervullen)

Ook ontleend aan het toneel. Voor de overdracht is geen nadere verklaring nodig

Een (belangrijke, grote, hoofd-, ondergeschikte) rol spelen

De ‘rol’ is hier de tekst, die door een toneelspeler gespeeld moet worden. De aanduiding dateert uit de tijd toen deze teksten inderdaad nog op rollen geschreven waren. De uitdrukkingen spreken voor z...
Lees meer

Elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel

Ieder krijgt er het zijne van

De wereld is een schouwtoneel, elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel

Invloed op de gang van zaken hebben

De wereld is een schouwtoneel; elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel

Ieder mens krijgt in het leven wat hem of haar toekomt

De wereld is een speeltoneel - elk speelt zijn rol en krijgt zijn deel

Opschrift, gemaakt door Vondel, boven de poort van de in 1638 geopende schouwburg te Amsterdam. In sommige uitgaven van Vondel leest men in plaats van ‘speeltoneel' ook ‘schouwtoneel’. Vgl. de vertali...
Lees meer