Sinterklaaslexicon

Marie-José Wouters (2009)

Gepubliceerd op 24-10-2019

Kleding van de Amsterdamse Sinterklaas

betekenis & definitie

Omdat Sinterklaas in tegenstelling tot de meeste bisschoppen paardrijdt en in koud weer over straat moet, is zijn kleding daar vaak op ingericht: zijn toog draagt hij meestal als broekrok. Verder wordt er warmere, soepel vallende stof gebruikt, zoals trevira met wol, en zijn de kleden groter zodat ze mooi over een paardenrug vallen.

De kleding van de Amsterdamse Sinterklaas werd al in 1934 gemaakt bij naaiatelier Stadelmaier in Nijmegen. In dit atelier maakt men veel bisschopskleding, ook voor bijzondere gelegenheden. Aan het kostuum voor de Amsterdamse Sinterklaas in 1993 werkten vijf mensen zes weken lang. In dit gewaad is het wapen van Amsterdam verwerkt. Op de koorkap staat de tekst Vir Sanctus Beatusque, hetgeen ‘Heilige en Goede Man’ betekent, maar waarvan de beginletters naar de sponsor verwijzen. Op de kap is een koggeschip geborduurd. (Volgens de legende speelde het koggeschip een belangrijke rol bij het ontstaan van Amsterdam.) Het borstkruis dat de Amsterdamse Sinterklaas draagt, dateert nog uit 1934.

De vroegere kledij is in museum Amstelkring te zien tijdens de tentoonstelling, die men daar in de sinterklaastijd organiseert. In 2002 vervaardigde de couturier Frans Molenaar de nieuwe kleding, die de Sint tot 2006 zou dragen. In 2007 werden door de operastichting nieuwe bisschopskleding en drie nieuwe Pietenpakken vervaardigd.

Tijdens de marathon van New York in 2002 liep Dries Zee mee in een speciaal hiervoor gemaakt sportpak van Sint-Nicolaas. Hij zamelde € 100.000 in voor het Emma Kinderziekenhuis.

In november van dat jaar bood hij dit geld in zijn officiële bisschops-gewaad aan.

De kromstaf van de Amsterdamse Sint is bijzonder vormgegeven door Douzy: rondom de krul zijn tien vruchten van de handel die in Amsterdam plaatsvindt - of -vond te zien: hout, cacao, thee, tabak, vis, graan, diamant, goud, zilver en geld.

In het hart van de onderste krul is het Amsterdamse stadswapen te zien: een schild met ‘in keel een paal van sabel’ (dat wil zeggen: in rood een kolom van zwart) met drie Andreaskruisen erin.

Op de stam van de staf is Sint-Petrus als grondlegger van de christelijke kerk te zien met rondom de steunpilaren van het geloof: Michaël, Gabriël, Raphaël en Uriël.

Bovenop zitten drie eikels als vruchtbaarheidssymbool. Men bedoelt hiermee de vruchten van juiste levenshouding en omgang met anderen. De eikels ontspruiten aan een eikenblad dat het Initiatief Comité Amsterdam voorstelt. Rondom de eikels en eikentak staan sterren. Zij staan voor degenen die zich telkens weer inzetten voor de festiviteiten rond Sint-Nicolaas.

De grondslag van de staf bevat beeltenissen van vier ‘bisschoppen-civiel’: Verkade, Gajentaan, De Klerk en Claassen (→ Amsterdam). Hun wapenschilden met daarop kenmerken van hun burgerlijke kwaliteiten, ondersteunen hen.

ICA.

De Jonge e.a., 1998.