Signalement van sprekende zegswijzen

A. Houwelink ten Cate (1977)

Gepubliceerd op 14-10-2020

als een Phoenix uit de as herrezen

betekenis & definitie

Als een Phoenix uit de as herrezen wordt gezegd van iemand die na een ogenschijnlijke mislukking een glorieuze rentree maakt. De vogel Phoenix, waarvan in deze uitdrukking wordt gesproken, is in de symbolenwereld van het Oosten een fabeldier dat na een lang leven zich door het vuur laat verbranden, om met vernieuwde krachten uit de as weer op te rijzen.

In de sprookjes- en fabelliteratuur en in de christelijke symboliek treft men het thema van de Phoenix in vele varianten aan. Hieronder de eerste twaalf verzen van De Voghel Phoenix uit de Warande der Dieren van Joost van den Vondel (15871679), waarin de fabel van de wonderlijke vogel is nagedicht:‘Arabiën draeght moedt, en gaet de roem afstrijcken Van d’ander werreld wijd, en alle Koninghrijcken: Om dat de Phoenix staegh haar zoele locht doorzweeft, Die nimmer zijns ghelijck ziet, noch ghezien en heeft. Die nae sess eeuwen zat, en moe van hier te swerven. Zich willigh en van zelf toe-rustet om te sterven, Op eenen steylen Bergh, daer hy zijn dood-hed sticht Met zoet welruyckend houdt, ’t welck ’t heete zomer-licht Vermids zijn stralen komt ontstekende verasschen;

De Voghel flucx verbrand, en word verteert tot asschen;

Waer uyt allencx ontstaat en voortskruypt eenen worm, Daer uyt een Phoenix word vernieut nae ’s eersten form.’ (De Werken van Vondel, Amsterdam 1855, deel 1, blz. 645).