Bewegen, voortbewegen, HOUTEPEN, DE ROL VAN DEN WIL IN DE GELOOFSAKT 297, aandrijven, in beweging brengen. Aliquid dicitur movere dupliciter. Uno modo sicul finis movet agentem; et tale movens aliquando distans est ab agente quem movet; alio modo sic ut movet id quod est principium motus, S.
THOMAS, COM. IN VII PHYSIC. LECT. 3, N° I, Iets drijft op twee manieren aan; vooreerst zooals het einddoel den bewerker in beweging brengt; ook blijft een dergelijke aandrijver vaak van den bewerker dien hij in beweging brengt verwijderd; verder nog zpoals wat beginsel van beweging is aandrijft. — In omni eo quod movetur attenditur aliqua compositio, S. THOMAS, SUM. THEOL. I, Q. 9, A.
I, C. Bij alles wat wordt aangedreven valt er eenige samenstelling waar te nemen. — Omne quod movetur quantum ad aliquid manet et quantum ad aliquid transit, S. THOMAS, SUM. THEOL. I, Q. 9, A. I, c., Al wat bewogen wordt blijft in een zeker opdicht en gaat in een ander opzicht voorbij. — Omne quod movetur in quantum huiusmodi possibile est esse et non esse, vel simpliciter vel secundum quid, S. THOMAS, COM.
IN BOETHII DE TRINIT. Q. 5, A. I, C., Alles wat bewogen wordt kan als zoodanig óf zonder meer óf in een bepaald opzicht zijn en ook niet zijn. — Omne quod movetur, motu suo aliquid adquirit et pertingit ad illud ad quod prius non pertingebat, S. THOMAS, SUM. THEOL. I, Q. 9,A. I, C., Alles wat een beweging ondergaat (wint) door die beweging iets aan ..., wat het vroeger niet bezat, THEOL. SUM. V. D. H. THOMAS V. AQUINO I, 182. — Omne ... quod movetur oportet ab alio moveri, s. THOMAS, SUM. THEOL. i, Q. 2, A. 3, c., Alles wat bewogen wordt moet door iets anders bewogen worden, THEOL. SUM. V. D. H. THOMAS v. AQUINO I, 51. — Cum aliquid movet seipsum, non excluditur, quin ab alio moveatur, ex quo habet hoe ipsum quod seipsum movet, s. THOMAS, QU. DISP. DE MALO Q. 3, A. 2, AD 4, Wanneer iets zich zelf aandrijft is daarom nog niet uitgesloten dat het zelf door iets anders wordt aangedreven waaraan het te danken heeft dat het zich zelf aandrijft. — Aliquid potest esse ab alio motum, quod tamen seipsum movet; et ita est de mente humana, S. THOMAS, QU. DISP. DE VERITATE Q. 24, A. I, AD 5, Iets kan door iets anders bewogen worden en niettemin zich zelf in beweging brengen; dit nu is het geval voor den menschelijken geest. — Cum aliquid movet alterum, non ex hoc ipso quod est movens, ponitur quod est primum movens; unde non excluditur, quin ab altero moveatur, et ab altero habeat similiter hoc ipsum quod movet, S. THOMAS, QU. DISP. DE MALO Q. 3, A. 2, AD 4, Wanneer iets iets anders aandrijft, volgt nog niet dat het daarom de eerste aandrijver is, daardoor wordt dus niet uitgesloten dat het door iets anders zou worden aangedreven en dat het dank zij het laatste zelf ook zou aandrijven. — In genere eorum quae moventur, est primum principium quod movet seipsum, s. THOMAS, GOM. IN vin PHYSIC. LECT. 13, N° 3, Onder de wezens die worden aangedreven is dat wezen dat zich zelf aandrijft eerste beginsel. — (Modi) quibus aliquid movetur (totaliter) ab altero ... sunt quatuor, sclicet pulsio, tractio, vectio et vertigo, s. .THOMAS, COM. IN VII PHYSIC. LECT. 3, N° 4, De wijzen volgens welke iets kan ruimtelijk door iets anders worden aangedreven zijn vier, stooting namelijk, trekking, vervoering en draaiing. — Movere instrumentaliter, Werktuigelijkerwijze aandrijven. Movere localiter, Plaatselijk voortbewegen. Movere naturaliter, Op natuurlijke wijze aandrijven. Movere per accidens, Gevallijkerwijze aandrijven. Movere per modum agentis, Als bewerkende oorzaak aandrijven. Movere per modum finis, Als doeloorzaak aandrijven. Movere per se, Uit eigen kracht aandrijven.
