aantrekkelijke, blonde vrouw, die verondersteld wordt weinig intelligentie te bezitten. Tegenwoordig vaak verkort tot doblo.
Dit invectief werd nog niet opgenomen in de grote Koenen uit 1986. Zonder enige twijfel gaat het om een ontlening aan het Engels.
Volgens wijlen Eric Partridge, de gerenommeerde slangspeciaiist, werd het scheldwoord rond 1940 door de Britten uit Amerika geïmporteerd (het werd echter al in 1936 teruggevonden in ‘Shilling for Candles’ van de Britse schrijfster Josephine Tey). De typering werd in eerste instantie gebruikt voor filmactrice Marilyn Monroe (1926-1962).
Zij was uiteraard de perfecte incarnatie van het domme blondje, vooral dan in de films ‘Gentlemen prefer blondes’ (1952) en ‘The Seven-Year Itch (1955)’. Dit oneerlijke stereotiepe beeld is haar altijd blijven achtervolgen want in werkelijkheid was ze geestig en intelligent.
Na haar huwelijk in 1956 met toneelschrijver Arthur Miller zei ze ooit aan een journalist: Tm more than one person, and I act differently each time... most of the time I’m not the person I’d like to be certainly not a dumb blonde like they say I am; a sex freak with big boobs.’ Haar biograaf Joyce Carol Oates was het daarmee eens: ‘Her problem wasn’t she was a dumb blonde, it was she wasn’t a blonde and wasn’t dumb.’ Het scheldwoord dom blondje (dumb blonde in het Engels) kan onmogelijk voor het eerst van toepassing zijn geweest op Monroe. Volgens Partridge kwam het begrip al in de jaren veertig overgewaaid uit Amerika.
Toen was Norma Jean (haar werkelijke naam) nog maar 14 jaar! Op 23 juli 1946 tekende ze pas een contract bij Twentieth Century Fox Studios. Het was toen dat ze ook een nieuwe identiteit aannam: Marilyn Monroe: Monroe naar haar moeder en Marilyn naar de actrice Marilyn Miller.
Na twee films werd ze de laan uitgestuurd om vervolgens weer te worden aangenomen in 1948.
Marilyn was dus beslist niet het eerste domme blondje.
Jean Harlow (1911-1937) ging haar (in de jaren dertig) vooraf. Harlow speelde in films als ‘Platinum Blonde’ (uit 1931) en ‘Bombshell’ (uit 1933).
Deze laatste prent liep in Groot-Brittannië onder de titel ‘Blonde Bombshell’. Die titel werd in de pers vrij snel overgedragen op haar en andere dynamische actrices, modellen of showbizzfiguren met blond haar, zoals Mae West.
Wellicht was Jean Harlow het eerste echte domme blondje.In het begin van de 20e eeuw dook in Amerika de slangterm blondie op. In de jaren twintig raakte blonde chorus girl in zwang. De jaren dertig kenden de term peroxide blonde. Anita Loos’ roman ‘Gentlemen prefer blondes’ (waarop later de film werd gebaseerd) verscheen in 1925. Vermoedelijk moet rond die periode het scheldwoord ‘dumb blonde’ ontstaan zijn, al is daar in Engelse slangwoordenboeken (afgezien van Partridge) geen spoor van terug te vinden. Het archetype van het domme blondje evenwel was Lorilei Lee, het personage dat Marilyn Monroe vertolkte in ‘Gentlemen prefer blondes’, de film waarmee ze ook echt beroemd werd.
In 1967 had countryzangeres Dolly Parton haar eerste toptienhit: ‘Dumb blonde’. Misschien dat vanaf toen de term meer algemene bekendheid kreeg.
Partridge geeft nog het synoniem dizzy blonde. Dumb blonde zou wel eens kunnen gevormd zijn naar analogie van dumb Dora, een Amerikaanse slangterm voor een mooie, leeghoofdige vrouw. Die term werd in 1890 bedacht door Anita Pines, de eerste vrouwelijke manager van een burlesk theater. ‘Brewer’s Dictionary of Phrase and Fable’ (editie 1999) noemt de term dumb blonde ten onrechte gedateerd. Partridge geeft nog het synoniem dizzy blonde. In Amerika werd een domme vrouw in het begin van de 20e eeuw ook een dumb Dora genoemd. Een hedendaagse variant van het domme blondje is de bimbo.
Is Madonna een dom blondje of een feministische trendsetter, een handige tante of een getalenteerd artiest? (NRC Handelsblad, 07/12/1990)
Toen ben ik hoge coltruien gaan dragen en heb ik mijn haar donker geverfd. ‘Zo,’ dacht ik toen, ‘nu kijken mensen niet meer naar me als dat domme blondje.’ (HP/De Tijd, 21/07/1995)
