Adoptie is een rechtsinstelling waardoor iemand juridisch gezien volledig in een ander familieverband overgaat, dan waarin hij is geboren. Er ontstaan tussen adoptiekind en adoptieouders gelijke rechtsbetrekkingen als tussen een wettig geboren kind en zijn ouders. In 1956 werd de eerste adoptiewet in Nederland aangenomen.
Adoptie van een kind kan via adoptio plena, de volledige adoptie, of via simpele adoptie gebeuren. Bij adoptio plena is de juridische overgang volledig, bij simpele adoptie blijven de juridische banden van het afgestane kind met de eigen ouders bestaan. In Nederland bestaat alleen adoptio plena.
In het Westen, zeker in Nederland en Scandinavische landen is adoptie van in het eigen land geboren kinderen (inlandelijke adoptie) vrijwel verdwenen. In Nederland gaat het jaarlijks om ongeveer 40 inlandelijke adopties. Tot 2017 zijn er 18.100 in Nederland geboren kinderen geadopteerd. Buitenlandse adoptie bestaat vanaf 1957. Eerst kwamen kinderen uit Duitsland, Oostenrijk, Griekenland. Vanaf eind 1969 komen kinderen vooral uit Azië, Zuid Amerika, Afrika. In het topjaar, 1980, kwamen er 1594 kinderen naar Nederland. Uit 60 landen kwamen er kinderen naar Nederland. Belangrijkste landen: China: 6.900 kinderen; Colombia: 5.500; Zuid Korea: 4.147; Sri Lanka: 3.420; India: 3.059; Indonesië: 3.041. Uit Brazilië, Taiwan, Haïti en Ethiopië zijn tm 2017 meer dan 1.000 kinderen gekomen. In totaal gaat het om 40.000 buitenlandse adoptiekinderen.
Het zijn voor 90% ongewenst kinderloze echtparen die adopteren. Adopties door homoparen en alleenstaanden is mogelijk. De buitenlandse adoptie is sinds de laatste jaren enorm afgenomen. In 2015 kwamen er nog 304 kinderen. Dit aantal zal verder afnemen. Redenen hiervoor: moderne voortplantingsmethoden, zoals In Vitro Fertilisatie, zijn steeds beter, de kosten van minstens € 15.000.-, twijfels over correctheid van de procedures in buitenland, te weinig doeltreffende steun bij te verwachten opvoedingsproblemen en twijfels of het wel goed is voor het buitenlandse adoptiekind.
