Gepubliceerd op 08-01-2020

Myosótis I Myosótis palústris: Moerasvergeet-mij-nietje

betekenis & definitie

Myosotis is ontstaan uit de Griekse woorden myos: muis, en otis: oortje, naar de vorm en zachte beharing van de bladeren. Deze algemeen voorkomende soort van dit geslacht kreeg naar het groeien op en langs moerasachtige plaatsen de toevoeging moeras.

Ook de Latijnse soortnaam palustris duidt daarop; palustris: moerasbewonend. Thans luidt de soortnaam scorpioides.Vergeet-mij-nietje zonder meer is wel de meest voorkomende naam, en is over geheel ons land verspreid. Ook andere soorten kregen deze naam, want men maakte geen onderscheid tussen de botanisch verschillende soorten. Volgens Grimm is deze naam pas ontstaan in de vijftiende eeuw en luidde toen Vergisse min nit. De naam Muizeoor was daarvoor reeds bekend, men sprak dan van Musekenôr. In de Achterhoek sprak men in 1906 nog van Moesoor.

De blauwe bloempjes werden ook met oogjes vergeleken, waardoor in Groningen de naam Blauwoogjes ontstond. Deze soort wordt als schadelijk voor het vee beschouwd, vooral voor schapen, en daarom ging men spreken in Overijsel van Schapengal. De namen Stijfselbloempjes in het Land van Hulst, en Blauw stijfseltjes in het Zuidhollandse heeft het plantje hoogstwaarschijnlijk gekregen omdat de blauwe bloempjes in het waswater gedaan werden om de was een blauwe tint te geven. De naam Slootbloempjes, in oostelijk Drente aan de plant gegeven, duidt op de groeiplaats. Op Zuid-Beveland, spreekt men van Vette kous, een benaming die voor ons nog een raadsel is.

In allerlei landen vinden we overeenkomstige namen voor dit bij de bevolking hoog in aanzien staande plantje die betrekking hebben op de naam Vergeet-mij-nietje:

Engeland Forget-me-not Zweden Forgaet-mig-ej Duitsland Vergissmeinnicht Noorwegen Forglemm-mig-ikke Frankrijk Ne m’oubliez pas Denemarken Forget-mig-ej Het is dan ook niet verwonderlijk dat het plantje met de blauwe bloemen als een zinnebeeld van trouw gold. Want in de (bloemen-) symboliek is blauw het symbool voor trouw, liefde en bestendigheid. Het Vergeet-mij-nietje werd dan ook veel door dichters en zangers bezongen.

Bij A. de Cock treffen we het volgende versje aan:

’t Was een bloemke met een kopje Hemelsblauw en groene blad, Met in ’t hart een geluw knopje Dat, eilaas zijn naam vergat!

Het bovenstaande duidt op een oude legende, die als volgt luidt: Toen de Heer aan alle bloemen een naam gegeven had, prentten zij die goed in hun geheugen. Evenwel was er een blauw bloempje met een geel hartje dat zijn naam vergeten was. Het bloempje vroeg aan andere bloemen hoe hij genoemd was, maar zij konden hem geen antwoord geven. Hij moest toen wel naar de Heer teruggaan om hem naar de door Hem gegeven naam te vragen. De Schepper stak de vinger op en sprak ‘Vergeet-mij-niet.’ Beschaamd trok het bloempje zich terug naar de waterkant om zich tussen gras en andere planten te verbergen en daar staat het nog heden ten dage.