Gepubliceerd op 29-12-2016

tweefactoren model

betekenis & definitie

Volgens dit model van O.H. Mowrer (1950) ontstaan dwangstoornissen door klassieke conditionering en blijven zij voortbestaan door operante conditionering. Echter ook bij andere stoornissen is het tweefactoren model van Mowrer van belang.

Uit Mowrers experimenten met ratten bleek dat als na een lichtprikkel een elektrische schok werd toegediend en de rat kon vluchten hij dat steeds deed. Als na enige tijd de lichtprikkel werd aangeboden maar niet de elektrische schok, vluchtte de rat toch ondanks het niet onder stroom staan van de kooi. Kennelijk vluchtte de rat omdat hij wist dat daardoor de schok zou uitblijven. Mowrer trok hieruit de conclusie dat er sprake moest zijn van twee leerprocessen. De eerste Pavloviaans door de koppeling van de lichtprikkel (VP) en de schok (OP). Deze VP ontlokte autonome responsen of ook wel geconditioneerde vreesreacties (CER) bij de rat. De CER zorgt voor een interne aversieve prikkel die het ontsnappen aan de schok regelt. Ook later als de schok niet wordt toegediend en het vermijden van de schok (CAR) zijn dienst doet om de verwachte pijn (-Sneg) te ontlopen (operante conditionering). We krijgen dan het schema VP -> CER -> CAR -> -Sneg (CER: conditioned emotional reaction, CAR: conditioned avoidance reaction,
VP: voorwaardelijke prikkel, OP: onvoorwaardelijke prikkel).