Cerebrale parese is een houding- en bewegingsstoornis waarbij de basis ligt in een beschadiging van de hersenen, meestal voor of tijdens de geboorte maar in ieder geval voor het eerste jaar na de geboorte. Letterlijk vertaald betekent cerebrale parese: hersenverlamming. Het geeft aan dat een deel van de hersenen door een beschadiging niet of anders functioneert dan normaal. Een cerebrale bewegingsstoornis uit zich op heel verschillende manieren, waarbij er ook combinaties van uitingsvormen mogelijk zijn. Spasticiteit is een van die vormen en dat ziet men meestal door een sterkere spierspanning (tonus). Deze spierspanningen komen vooral voor wanneer iemand van plan is iets te gaan ondernemen, met iets bezig is, bij opwinding of andere emoties. Mensen met cerebrale parese voelen soms sterk en verstijfd aan. De hersenen zijn niet in staat de juiste spanning aan de spieren door te geven en ze onderling op de goede manier te laten samenwerken. Meestal heeft de stoornis betrekking op het gedeelte van de hersenen dat te maken heeft met bewegen en spreken. Bij cerebrale parese is het gebruikelijk te classificeren naar het type bewegingsstoornis: spastische CP, dyskinetische CP en atactische CP.
1. Spastische CP. Dit type bewegingsstoornis komt het meeste voor (75 - 85%). Spasticiteit is een snelheidsafhankelijke weerstand bij passief bewegen (of bewogen worden) en wordt veroorzaakt door een overactiviteit van reflexen. Dit leidt tot een krampachtige verhoging van de spierspanning bij het bewegen.
2. Dyskinetische CP. Dit betreft ongeveer 6 - 7% van de gevallen van CP. De bewegingsstoornis wordt gekenmerkt door onwillekeurige bewegingen. Er worden twee vormen onderscheiden: de hyperkinetische CP (voorheen chorea-athetose) en de dystone CP.
- Bij de hyperkinetische CP ziet men met namen ogenschijnlijk doelloze en oncontroleerbare bewegingen, ook in rust. Er kan sprake zijn van athetose (letterlijk: geen vaste houding). Dit zijn langzame bewegingen met opbouw van spierspanning vooral in onderarmen en -benen, handen en voeten. Of er kan sprake zijn van chorea: snelle schuddende en schokkende bewegingen vooral in het gelaat en in armen en benen.
- De dystone CP kent langzame, draaiende bewegingen en een sterk wisselende spierspanning met neiging tot hypertonie (verhoogde spierspanning). Dit neemt toe bij verandering van houding of in reactie op prikkels (bijvoorbeeld geluiden, schrikken, emoties) en uit zich vaak in het strekken van de romp, armen en benen.
3. Atactische CP. Onzekere gang, veroorzaakt door gebrekkige samenwerking van de spieren.
Een zeer klein percentage valt niet onder de bovengenoemde indeling. De begrippen parese en plegie worden door elkaar gebruikt. Bij een parese is er sprake van een verzwakking (van spieren in dit geval). Bij een plegie is er sprake van een verlamming (van spieren in dit geval).
