Benaming voor de dramatische verslechtering van het klimaat op (een deel van de) aarde die het gevolg zou zijn van een (beperkte) kernoorlog. De term nucleaire winter is in 1982 ontstaan als gevolg van onderzoekingen van o.a. de Ned. hoogleraar P.J.Crutzen (directeur van het Max Planck Instituut voor Chemie van de Atmosfeer te Mainz) naar de klimatologische effecten van een kernoorlog.
Tot dan toe was wel veel aandacht besteed aan de gevolgen van de radioactieve straling en fall-out, maar niet aan die van de grote hoeveelheden rook, roet en stof die als gevolg van branden in de atmosfeer terecht zouden komen. Uit modelberekeningen blijkt dat er b.v. bij een tot Europa beperkte kernoorlog op het noordelijk halfrond weken- of zelfs maandenlang duisternis zal heersen, doordat de zonnestralen niet door de roetwolken kunnen heendringen. Als gevolg daarvan zal het land sterk afkoelen, terwijl de hogere luchtlagen juist warmer worden. De zo ontstane temperatuurinversie is tamelijk stabiel waardoor de situatie lang zo kan blijven.De eerste resultaten van deze onderzoekingen zijn dermate verontrustend dat er zowel in de VS, de USSR als in internationaal verband, m.n. binnen de ICSU (International Council of Scientific Unions), veel aandacht en geld in dit onderzoek gestoken worden. Opmerkelijk is dat in ICSU-verband Amerikaanse en Russische geleerden samenwerken, terwijl zij dit, omdat het ‘defensie-gevoelige’ onderwerpen betreft, slechts kunnen doen met toesteming van hun regeringen.
