Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Noordzee

betekenis & definitie

Randzee van de Atlantische Oceaan. De invloed van de mens op de Noordzee wordt steeds groter.

Vooral de hierin uitmondende rivieren, m.n. Rijn, Weser en Elbe, voeren grote hoeveelheden afval aan, zowel organisch en chemisch als huishoudelijk en industrieel afval. De rivieren zijn echter niet de enige aanvoerwegen van afval. Ook via de atmosfeer komen grote hoeveelheden afval in de Noordzee terecht. Daarnaast wordt ook rechtstreeks op de Noordzee gedumpt via pijpleidingen en vanaf schepen. Deze voortgaande vervuiling is niet zonder gevolgen gebleven: de zeehond is in het Ned. deel van de Waddenzee sterk in aantal teruggelopen. In de monding van de Elbe en in de Duitse Bocht worden steeds vaker vissen met vergroeiingen gevangen; volgens onderzoek zou er verband kunnen bestaan met dumping van chemisch afval (afvalzuren van de titaandioxidefabricage, met daarin o.a. zware metalen).Rampen met olietankers zijn nog niet een belangrijke bron van olievervuiling van de Noordzee geweest. Bij de ongelukken die zich hebben voorgedaan op de Noordzee (zoals de spuiter op het booreiland Bravo in 1977, waarbij 30 000 t olie in de Noordzee terechtkwam) waren, door gelukkige factoren, de gevolgen voor het natuurlijk milieu relatief gering. De belangrijkste bronnen van olievervuiling zijn de rivieren, en de schepen die illegaal overtollige olie in de Noordzee laten lopen.

In jan. 1981 werden tienduizenden vogels langs de kusten van Nederland, Zweden en Noorwegen het slachtoffer van een dergelijke illegale lozing van een tanker.

Vooral na de Tweede Wereldoorlog hebben de ontwikkelingen in de visserij tot een forse aantasting van de visstand geleid. Een groot aantal vissoorten werd overbevist en liep daardoor sterk terug. De haring is hiervan een bekend voorbeeld, maar ook andere vissoorten (o.a. tong, ansjovis) hebben zwaar te lijden gehad. Overigens heeft de haringstand zich na een vangstverbod van enkele jaren snel hersteld. Door zand- en grindwinning werden paaiplaatsen van een aantal vissoorten vernietigd, m.n. van een aantal haringsoorten die in grindbanken hun paaiplaatsen hebben. Inpoldering en afdamming van zeearmen leiden ertoe dat kraamkamers en foeragegebieden van tal van levensvormen in de Noordzee verdwijnen.

De Noordzee is een internationaal gebied. Regulering van het gebruik ervan is, mede door de tradities in het zeerecht, een moeilijke zaak. Veel is geregeld in afzonderlijke verdragen; ten aanzien van vervuiling in o.a. de Verdragen van Oslo, Parijs en Londen; ten aanzien van de winning van grondstoffen zoals olie en gas in het Verdrag inzake het Continentale Plat. Veel van deze verdragen hebben een verschillende werkingssfeer; voor de Noordzee zijn er in totaal 24 verschillende werkingsgebieden voor verschillende verdragen.