Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Güney, yilmaz

betekenis & definitie

Turks Filmregisseur, *1.4.1937 bij Adana (Zuid-Turkije), ♰9.9.1984 Parijs. Güney stamde uit een Koerdische boerenfamilie.

Hij had allerlei baantjes tot hij in 1958 debuteerde als filmacteur. Hij speelde in ca. 80 films en had hiermee veel succes. In de jaren zestig begon hij films te regisseren en werd hij een van de belangrijkste Turkse cineasten. In het buitenland werd hij bekend door Umut (1970; Hoop). Zijn militant linkse overtuiging kwam tot uiting in de ca. 20 films die hij maakte, zoals Agit (1971; Elegie), Arkadas (1974; De vriend) en Endise (1974; Angst). In verscheidene ervan viel hij de sociale wantoestanden in zijn geboorteland aan.

Tussen 1961—81 zat hij vele malen gevangen. In 1974 werd hij van moord beschuldigd en tot 18 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Via nauwkeurige aanwijzingen aan zijn medewerker Zeki Ökten zag hij kans vanuit de gevangenis de films Sürü (1978; De kudde) en Düsman (1979; De vijand) tot stand te brengen. Ook Yol (1981—82; De weg) werd voor het grootste gedeelte op deze wijze gerealiseerd (met medewerking van Series Gören). In 1981 wist Güney tijdens een verlof te ontvluchten. Hij week eerst uit naar Griekenland, later naar Frankrijk.

Tijdens het filmfestival van Cannes in 1982 werd Yol, zijn aanklacht tegen misstanden in Turkije, met een Gouden Palm bekroond. Güney werd wegens ‘activiteiten tegen de nationale en internationale veiligheid van Turkije’ door de overheid van dat land bij verstek tot vele jaren gevangenisstraf veroordeeld. Toen hij daar niet terugkeerde, verloor hij zijn Turkse staatsburgerschap. In Frankrijk maakte hij zijn laatste film, Le mur (1983).