Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Gravitationele lens

betekenis & definitie

Aanduiding voor een sterk zwaartekrachtveld (gravitatieveld) dat zich manifesteert door de afbuiging van lichtstralen. Dit is een van de effecten van de algemene relativiteitstheorie.

Het licht van een ver weg staande ster, dat op weg naar de aarde vlak langs de zon gaat, zal afgebogen worden naar de zon toe. Vanaf de aarde gezien lijkt de ster dan verder van de zon af staan. Als dus aan de hemel de zon voor een ster schuift, zal de positie van die ster ten opzichte van verder van de zon af staande sterren schijnbaar veranderen vlak voordat de afdekking optreedt. In 1919 is dit effect waargenomen en is sindsdien met steeds grotere nauwkeurigheid bevestigd. Deze gravitationele-lenswerking van de zon vormt een van de experimentele bewijzen voor de algemene relativiteitstheorie. In principe kan een achter een grote massa gelegen object zichtbaar zijn, doordat lichtstralen zodanig afgebogen worden dat zij de waarnemer toch bereiken.

Het is zelfs denkbaar dat de waarnemer het object aan weerszijden van de afdekkende massa ziet; dat is het geval als de lichtstralen aan weerszijden van die massa zodanig afgebogen worden dat zij toch de waarnemer bereiken, maar wel uit verschillende richtingen. Deze laatste mogelijkheid wordt wel geopperd als verklaring voor de waargenomen dubbelquasar).