[<Gr. geroon, grijsaard, logos, wetenschap], v., wetenschap die zich bezighoudt met de studie van de processen die zich tijdens de veroudering en in de ouderdom voltrekken in het organisme en zijn relaties tot zijn omgeving.
(e) Vele aspecten rond het proces van veroudering zijn nog onbekend. Wel is de kennis over veroudering op diverse terreinen toegenomen. In het begin van de jaren tachtig is er door de overheid ten aanzien van de gerontologie stimulerend opgetreden. In 1982 is de Stuurgroep Onderzoek op het terrein van de Ouder wordende Mens (SOOM) opgericht. Op diverse universiteiten en onderzoekscentra is sprake van nauwe samenwerking op dit gebied. De onderzoeksresultaten en de kennis over veroudering worden meer dan vroeger door het beleid van belang geacht.
Er is een commissie ingesteld, die de ontwikkeling van de vergrijzing tot na het jaar 2000 moet aangeven (de zgn. scenariocommissie vergrijzing). Op basis van de rapporten van deze commissie worden beleidsvoornemens en -maatregelen overwogen. Belangrijke uitgangspunten in de zorg voor ouderen zijn: het zolang mogelijk zelfstandig laten wonen van ouderen; de vergroting van kennis en van aandacht in de eerstelijnszorg (huisarts, wijkverpleging, gezinsverzorging, maatschappelijk werk) voor de oudere mens; het terugdringen van institutionele voorzieningen (m.n. bejaardenoorden); de versterking van zelfzorg en mantelzorg (zgn. flankerend bejaardenbeleid). Door het toegenomen aantal voorzieningen, de laat op gang gekomen stimulering van gerontologisch onderzoek en de omvang van de vergrijzing doen zich diverse knelpunten voor in de zorg voor ouderen (zie bejaardenzorg).
In de bejaardenoorden is er sprake van sterke vergrijzing, wat o.a. te wijten is aan het toelatingsbeleid. De verzorgingsbehoefte van de bewoners is dan ook toegenomen. Dit brengt een verandering in het leefklimaat met zich mee en leidt tot andere, intensievere opvang door het personeel. Beide aspecten zijn niet tijdig onderkend.
In de eerstelijnszorg, waarin een enorme toeloop is van oudere patiënten/cliënten, zijn de zorgverleners onvoldoende opgeleid in de geriatrie en gerontologie om optimaal op de vraag te kunnen inspelen. De ambulante geestelijke-gezondheidszorg is bezig de ondersteunende taak voor de eerste-lijn te ontwikkelen, maar dit onderdeel verkeert nog in een beginstadium. Het aantal verpleeghuizen voor psychogeriatrische patiënten neemt nog toe. In 1983 waren in deze verpleegtehuizen in Nederland 12.500 patiënten op de indicatie dementie opgenomen. De wetenschappelijke kennis over dementie en andere psychische aandoeningen op oudere leeftijd geeft aanleiding tot betere, genuanceerde diagnostiek en tot nieuwe methoden van behandelen. Hiermee zal ook de functie van het psychiatrisch verpleeghuis gaan veranderen.
Verder worden er experimenten gedaan in België en Nederland om in een andere opvang van psychogeriatrische patiënten te voorzien. De patiënten komen in een huis in een wijk te wonen (in een sociowoning). Zij dragen een eigen verantwoordelijkheid, zorgen voor zichzelf, en kunnen 24 uur per dag een beroep doen op professionele ondersteuning. Op de achtergrond is er permanent toezicht. Bij deze experimenten speelt de familie een belangrijke rol; zij is medeverantwoordelijk. De experimenten geven aan dat zowel de houding ten opzichte van deze patiënten als de idee dat de ziekte niet te bestrijden zou zijn, aan het veranderen zijn.
In het begin van de jaren tachtig is de geriatrie in Nederland erkend als medisch specialisme. De specialisatie tot geriatrie neemt vijf jaar in beslag, na het basisartsexamen volgt eerst twee jaar interne geneeskunde, daarna drie jaar geriatrie. De plaats van het specialisme in ziekenhuizen is nog niet duidelijk.
Een aspect dat steeds meer belangstelling krijgt, is de positie van de ouderen in de samenleving. Niet alleen neemt het aantal ouderen sterk toe, ook treedt men steeds vaker op jongere leeftijd uit het arbeidsproces. Ongeveer 600 000 ouderen zijn in Nederland aangesloten bij ouderenbonden. Deze bonden laten steeds duidelijker hun stem horen wanneer het erom gaat voor de belangen van ouderen op te komen.
