Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek (1985)

Gepubliceerd op 09-03-2021

Criminalistiek (kriminalistiek)

betekenis & definitie

v., het geheel van kennis omtrent en de leer van de praktijk der misdaden; politiewetenschap.

(e) De tactische criminalistiek berust op politiële (recherche-) kundigheden, gebaseerd op kennis, ervaring en inzicht, met daarnaast de toepassing van andere wetenschappen als psychologie, sociologie en logica. De methode van onderzoek kan gezien worden als een informatieproces, gebaseerd op algemene kennis van door misdadigers gevolgde werkwijzen. Voor het verwerven van informatie maakt men gebruik van verhoren en observatietechnieken. De informatie wordt meestal geautomatiseerd verwerkt en geanalyseerd. Tot de tactiek behoort verder het toepassen van op bepaalde misdrijven gerichte onderzoeksstrategieën en het gebruik van opsporingsmiddelen zoals politiebladen, recherchelijsten, foto’s van personen en voorwerpen, montageportretten, statistieken, lichtversterkers en afluisterapparatuur. Door middel van media als kranten, radio en televisie roept men vooral bij zeer ernstige misdrijven de hulp in van diegenen die informatie over een misdrijf kunnen verstrekken en op deze wijze de politie hulp kunnen bieden bij haar onderzoek.

De technische criminalistiek maakt deel uit van het totale recherche-informatieproces en is gericht op het zoeken, zichtbaar maken, veilig stellen en interpreteren van sporen die op de plaats van een misdrijf zijn aan te treffen. Vooral de laatste jaren heeft zowel de recherchetechniek als het gerechtelijk natuurwetenschappelijk onderzoek zich in snel tempo ontwikkeld. Enige voorbeelden hiervan zijn het zichtbaar maken van vingerafdrukken op vrijwel alle soorten ondergrond door het opdampen van metaal of jood; het gebruik van een scanningelektronenmicroscoop voor het analyseren van microscopisch kleine deeltjes materiaal zoals glas, verf, metaal en kunstvezel. Ook op het terrein van de automatisering valt een snelle ontwikkeling te bespeuren. Zo is het mogelijk de bijzonderheden van een vingerafdruk door een computer te laten analyseren (scannen), waarbij de bijzondere kenmerken in het geheugen worden opgenomen en automatisch worden vergeleken met de opgeslagen informatie over vingerafdrukken. Met behulp van videotechniek is het mogelijk vervalsingen van documenten vast te stellen.

Ook kan met behulp van videotechniek aan de hand van verklaringen een montageportret worden samengesteld. Door middel van een computergestuurde beeldschrijver kan men van een vage onscherpe foto een zodanige afbeelding construeren, dat voorwerpen en personen scherp worden weergegeven en voor herkenning geschikt zijn. Opvallend is dat de laatste jaren naast het repressief optreden de aandacht zich in toenemende mate richt op de preventieve aspecten van de criminalistiek. Door kennis en inzicht in de praktijk van misdaden geeft men, via een projectmatige aanpak, voorlichting aan particulieren en bedrijven over het beperken van crimogene (tot misdaad leidende) situaties en omstandigheden. [A.van den Elskamp]

LITT. D.O.Schulz, Criminal investigation techniques (1978); E.Wigger, Kriminaltechnik (1980); E.Kube en R. April, Planung der Verbrechensbekämpfung (1980).