Internationale conferentie over veiligheids- en samenwerkingsvraagstukken, waaraan werd deelgenomen door de VS, Canada en alle Europese landen met uitzondering van Albanië.
Het slotdocument van de vervolgconferentie te Madrid (begonnen 11.11.1980. geëindigd
9.9.1983) telde 35 bladzijden waarin de 35 deelnemende staten opnieuw de betekenis van de Slotakte van Helsinki onderstreepten. Positieve resultaten werden in Madrid echter niet bereikt, terwijl de tegenstellingen tussen west en oost leidden tot nietszeggende teksten. Zo werd het recht op een vrije vakvereniging wel erkend, maar gekoppeld aan de regeling ervan in de nationale wetgeving. Verder werd het recht van het individu erkend ‘kennis te dragen van en te handelen overeenkomstig zijn rechten en plichten op het gebied van mensenrechten en fundamentele vrijheden, zoals neergelegd in de Slotakte’. Maar sinds Helsinki is duidelijk gebleken hoezeer de interpretatie van de Slotakte in west en oost verschilt.
De derde vervolgbijeenkomst moet 4.11.1986 te Wenen beginnen. Een agenda betreffende voorbereidingsconferenties noemt: de Europese Ontwapeningsconferentie die 17.1.1984 te Stockholm begon, vervolgens in 1984 een bijeenkomst over vreedzame regeling van geschillen (Athene), over samenwerking rond de Middellandse Zee (Venetië) en betreffende het Cultureel Forum (Boedapest). Vervolgens in 1985 een bijeenkomst over mensenrechten (Ottawa), het Cultureel Forum (Boedapest) en de viering van het tienjarig bestaan (Helsinki). In 1986 zullen bijeenkomsten plaatshebben over contacten tussen mensen (Bern) en ter voorbereiding van de derde vervolgbijeenkomst.
De Europese Ontwapeningsconferentie (EOC) te Stockholm houdt zich vooral met vertrouwenwekkende maatregelen bezig. Wapenbeheersing en ontwapening zullen later aan de orde komen. De EOC is voorlopig het enige forum waar uitgebreid ter sprake kan komen wat oost en west bindt en wat oost en west verdeelt. In de andere voorbereidende bijeenkomsten kunnen alle aspecten van drie van de vier manden van het Slotakkoord van Helsinki worden behandeld, al blijkt de economische samenwerking niet de volle aandacht te krijgen. Resultaten zijn slechts te verwachten als het algemene klimaat grondig verandert, en als men zich méér gaat richten op wat het gezamenlijk belang van oost en west is - de vredeshandhaving en de welzijnsbevordering - dan op wat oost en west verdeeld houdt. [prof.dr.B.V.A.Röling]
LITT. Jaarboek Vrede en Veiligheid (sinds 1984 uitgegeven door de Vrije Universiteit te Amsterdam).
